ذغال اخته با نام انگلیسی Cornelian cherry و نام علمی Cornus mas از خانواده Cornaceae ، درخت یا درختچه ای، خزان کننده، با برگهای بیضی شکل، مواج و حاشیه آن صاف است.
گلهای آن زرد رنگ است که بر روی شاخه های یکساله ظهور پیدا می کنند و در اوایل بهار قبل از رشد برگها شکوفا می شوند و همین ویژگی رشدی آن که گلها بر روی شاخه هستند ولی برگی وجود ندارد، باعث شده که ظاهر زیبایی داشته باشد. رنگ ساه های جوان سبز روشن است و همزمان با افزایش سن، رنگ آ ن تیره می شوند. میوه آن قرمز یا زرد رنگ است که رنگ قرمز بیشتر دیده میشود، یک هسته دارد و طعم آن ملس است که در اواخر تابستان می رسند.
تکثیر:
۳روش برای تکثیر این گیاه وجود دارد:
- کاشت با بذر: در این روش در پایان تابستان که میوه ها می رسند، بذرها را از میوه جدا کرده و قسمت گوشتی این میوه باید کامل حذف شود زیرا مانع از جوانه زنی می شود. بعد از برداشت بذر باید بلافاصله بذر را کاشت چون اگر مدتی نگهداری شود در این صورت باید تا نزدیک ۴ ماه در بستر مرطوب در دمای ۵ درجه سانتیگراد نگهداری شود تا با این سرمادهی، خواب آن شکسته شود و جوانه زنی صورت گیرد. بذر در زمان کاشت باید در بستر مناسب مرطوب و در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد کشت شود.
- قلمه زدن: دو نوع قلمه می توان تهیه نمود؛ یک نوع قلمه از جوانه انتهایی ساقه جانبی و از چوب نیمه رسیده در تابستان و یک نوع دیگه از از ساقه هایی که در همان فصل رویشی حاصل می شوند، به عنوان قلمه چوبی در پاییز تهیه می شوند که این قلمه بهتر از در قسمت پایین قسمتی از ساقه دوساله را داشته باشد تا جوانه زنی بهتر صورت گیرد که به این قلمه، پاشنه دار می گویند. قلمه ها در بستر مناسب مرطوب و روشن قرار می گیرند تا ریشه دار شوند. البته می توان قبل از کشت مقدار هورمون ریشه زایی به آن اضافه کرد تا ریشه دهی سریعتر رخ بدهد.
- خوابانیدن: در این روش ساقه های پایین درخت، بر روی زمین کنار پایه مادری خوابانیده می شوند و روی آن در محل اتصال به زمین، خاک برگ می ریزند تا ریشه بدهند و وقتی ریشه تولید شد، از پایه مادری جدا می شود.
آبیاری:
این گیاه در دوران اولیه رشد که جوان است نیاز آبیاری بیشتری دارد و بهتر است وقتی خاک کمی خشک شد، آبیاری صورت گیرد. با وجود اینکه گیاه بالغ نیاز آبی زیادی ندارد ولی این گیاه تحمل متوسط به خشکی دارد و بهتر است به خصوص در تابستان آبیاری منظم صورت گیرد تا خشکی رخ ندهد زیرا باعث می شود برگها زرد شده و بریزند گیاه پژمرده شده و گلدهی و درنتیجه تولید میوه کاهش یابد.
خاک:
این گیاه به خاک حساسیت ندارد ولی در کل خاکی با بافت سبک و زهکش مناسب بهترین بستر رشد برای آن است که وجود زهکش برای آن بسیار ضروری است.
دما:
ذغال اخته می تواند سرمای زمستان را تحمل کند ولی تحمل گرما را ندارد به همین دلیل در مناطقی که تابستان خیلی گرم و خشک دارند کشت نمی شوند. روزهای گرم، وزش باد شدید و خشکی باعث ریزش برگها می شود و گیاه ظاهر خشک پیدا می کند.
نور:
این گیاه به نور کامل نیاز دارد و در سایه گلدهی و رشد آن کاهش می یابد.
