ارقام گردو

به استثنای تعداد کمی از پایه های بذری که به عنوان ارقام محلی نام گرفته اند یا برخی ارقام خارجی که در ایستگاه های تحقیقاتی پرورش داده می شوند، تمامی درختان گردو در هندوستان منشأ بذری دارند. بررسی ژرم پلاسم گردو در مناطق جامو و کشمیر، هیماچال پرادش و تپه های اوتار پرادش منجر به تشخیص پتانسیل پایه های بذری شده است که بعد از ارزیابی بیشتر می تواند به عنوان ارقام جدید معرفی شوند.

ژرم پلاسم گردوی جامو کشمیر که دارای پتانسیل عملکرد بالا با کیفیت خوب میوه و مغز مطلوب می باشد، نیاز به توجه ویژه، آزمایش، جمع آوری و ارزیابی دارد. در کنار عمل کرد میوه و کیفیت آن، باید قدرت رشد درخت، سازگاری اقلیمی و مقاوت به آفات و بیماریها نیز بررسی شود. پس از انجام آزمایش هایی بر اساس بررسی موقعیت اقلیمی، حاصل خیزی خاک، تأمین آب، عادت باردهی و کیفیت میوه، أرقام مناسب انتخاب می شود که در این صورت پرورش گردو اقتصادی خواهد بود. سرمای زمستان، سرمای بهاره، بارندگی و گرمای تابستان از عوامل مهم اقلیمی هستند که باید در نظر گرفته شوند. در اکثر کشورهای اروپایی ارقام دیرگل گردو از خسارت سرمایه بهاره رهایی می یابند. برای باردهی زودرس، از ارقامی که در جوانه های جانبی تولید محصول می کنند، استفاده می شود.

برای تأمین گرده افشانی کامل ارقام کاشته شده، باید آزاد شدن دانه های گرده همزمان با آمادگی کلاله صورت گیرد. ارقام قوی مثل رقم سر در خاک های ضعیف نتیجه بهتری می دهند. ارقام گردو نسبت به منطقه پرورش آنها متفاوت است. به عنوان مثال در فرانسه گردوی فرانکوت، مایت و پاریزین از ارقام تجاری محسوب می شوند. رقم سجنووه از ارقام معمول گردو در یوگسلاوی است که دارای روغن و پروتیین زیادی است. نژاد گردوی خوشه ای نیز قابل ذکر است. نام این رقم از عادت میوه دهی آن که مشابه خوشه انگور است نشأت گرفته است و هر خوشه آن در حدود ۱۵ میوه دارد. پوست آن نازک بوده و مغز خوش طعم آن ۶۰٪ روغن دارد. تعداد زیادی از ارقامی که در امریکا پرورش داده می شوند از گردوهای صادراتی جهان به شمار می آیند. گردوی اسرائیلی پا کوتاه و به سرما حساس است و طعم خوبی ندارد.

گردوی ایرانی (Juglans Regia):

درختانی بزرگ با تاجی مدور و ارتفاعی در حدود ۲۷ متر می باشند. خزان کننده و شاخه ها با مقر لایه لایه و تنهی صاف یا ریتیدیم فلسی و شیاردار و جوانه ها پوشیده از فلسهای معدود و بدون پایه و به ندرت دارای پایه ی کوتاه هستند. برگها متناوب و تک شاخه ای بزرگ و بدون گوشوارگ و با پرزهای غده های و کناره صاف هستند. گردوی ایرانی واجد گلهای تک جنسی و یک پایه است. گلهای نر به صورت شاتون های آویزان روی شاخه های سال قبل حامل می شوند. هر گل آذین نر معمولا دارای ۱۶۰-۱۰۰گل است. گل نر دارای یک Bract اصلی و دو Bracted فرعی، سه تا چهار تپال و چهار تا ۴۰ پرچم است که در وسط آنها ماده ای تحلیل رفته ای دیده می شود. بساکها بر روی میله های کوچکی (به طول ۲۰۰۰۰۰۰-۱) تشکیل شده و در حجرهی گرد به وسیله ی یک شیار از هم جدا می شوند. گل های پایینی حدود ۲۰ پرچم و گلهای بالایی ۸-۶ پرچم دارند. گل های ماده در انتهای شاخه ی همان سال معمولا به تعداد۴-۱ عدد ظاهر می شوند. هر گل ماده از گریبانی (Involucre مرکب از برگه ی اصلی و دو برگهی فرعی تشکیل شده است. پوشش گل شامل چهار تپال است. تخمدان تحتانی دو برچه ای و یک خامه کوتاه و کلاله دو شاخه، ناهموار و پرزدار است. تخمدان یک تخمک راست بوده و تخمک توسط پوششی در بر گرفته شده است. تمکن ساقه ای و از نوع قاعده ای می باشد. علاوه بر گل هایی که دارای کلاله های دو شاخه هستند. گاهی اوقات کلاله های سه و چهار شاخه نیز مشاهده می شود. میوه گردو آن دارای رنگ سبز روشن است و در هنگام بلوغ بردن برومیان سبز میوه از آن جدا می شود. گردوی ایرانی به گموز ( آب سیاه) حساس است.

گردوی سیاه آمریکای شرقی:

این درخت بومی منطقه ی وسیعی از آمریکاست. درختان بزرگ آن تا ارتفاع ۴۵متر و قطر تنه حدود ۲ متر می رسد. چوب صاف این گونه از جنبه تولید الوار حایز اهمیت فراوانی است. میوه های آن معمولا کوچک بوده و دارای پوست سخت بسیار ضخیمی هستند که شکستن و خارج کردن مقر آن را مشکل می سازد. پوست سبز بیرونی ضخیم به پوست چوبی چسبیده است و مانع تمیز شدن میوه می گردد. این گونه به عنوان پایه برای گردوی ایرانی استفاده می شود.

گردوی سیاه کالیفرنیای شمالی:

بومی محدوده ی کوچکی در بخش مرکزی کالیفرنیای شمالی می باشد. درختان این گونه دارای تاجی گرد و تنهی بلند تا ارتفاع ۲۰متر هستند. میوه های آن گرد و صاف و دارای پوست چوبی سختی هستند که به پوست سبز آن چسبیده است. این گونه و دورگهای آن به عنوان پایه برای گردوی ایرانی به کار می روند. گردوی سیاه کالیفرنیا نسبت به نماتد ریشه و قارچ ورتیسلیوم مقاوم است، اما نسبت به پوسیدگی لوته پا گموز ضعیف است.

گردوی کره ای یا باتزانات: این گونه نیز بومی آمریکاست. این گونه مقاومت ترین گونه گردوی آمریکایی نسبت به سرماست. درختی است، کند رشد، که ارتفاع آن به ۳۰ متر می رسد. میوه های آن کشیده و دارای پوست بسیار سخت و خشکی هستند که پوست نسبت به آن چسبیده است. این گونه ها نیز به خاطر تولید میوه کشت می شود.

هارتلی :

این رقم از پایه های بذری در ناپا بوده که توسط جان هارتلی در سال ۱۹۰۹ انتخایید نشده است. گردو هارتلی یکی از ارقام تجاری کالیفرنیا است. هارتلی رقم زود هم نیست. مقدار محصول آن بین فرانکوت و پدرو است. از ویژگی های این رقم داشتن مغز نون عمل کرد و به مقاومت به کرم سیب و بیماری بلایت گردو می باشد. رقم هارتلی برای تولید بیشتر به خاکهای حاصلخیز و تعمیق و دارای زهکش و هم چنین به آبیاری نیاز دارد. در خت این واریته نیمه قوی تا قوی و تندی آن نیمه گسترده تا گسترده است و برگ های آن دو هفته دیرتر از رقم پاین می ریزد و درختان بالغ آن محصول زیادی تولید می کند. باز شدن جوانه ها دو هفته قبل از فرانکوت است که به خوبی آن را تلقیح می کند. میوه آن به صورت نیمه زودرم و دارای کیفیت مطلوب است و بیشتر به مصرف تازه خوری می رسد با این حال مغز خشک آن نیز بازار خوبی دارد. میوه هارتلی پین زمی است و محصول منظم و مطلوب دارد، میوه های بزرگی دارد که شکل مخروطی است با قاعده پهن، و نوک تیز، اتصال لپه ها محکم است و پوست چوبی آن نازک بوده و رنگ روشنی دارد. این رقم با پوست سفید شده به فروش می رسد. مغز أن به آسانی از پوست جدا می شود. نمد بسته مغز به وزن میوه ۴۰-۵۰ درصد است. هارتلی نسبت به باکتریوز حساسیت نسبی دارد و نسبت به شانگر عمیق پوست که عامل آن باکتری Erwinia rubifaciens نشده است همه رسمیت بیشتری نشان می دهد.

پاین :

این دومین رقم عمده کالیفرنیا است و منشأ آن از پایه های بذر بائ جورج پاین در ایالستا سانتا کلرا می باشد که به عنوان یک استاندارد در بیشتر مناطق تولیدی کالیفرنیا بوده است. این رقم به علت بارور بودن جوانه های جانبی، عملکرد بالایی دارد و به دلیل همزمان بودن رسیدن دانه های گرده و پذیرا بودن مادگی می توان آن را به نور متراکم کاشت, درز میوه نفت و اندازه میوه متوسط یا کوچک اسم من. قدرت رشد درختان پاین متوسها و تشکل آنها گرد است. رقم پاین برای حفظ قدرت رند. به هر دو شدید نیاز دارد. فاصله کاشت درختان این رقم ۴ تا ۱۰ متر است، این رقم نسبت به کرم سیعیه و بیماری بالات، حساس است.

فرانکوت:

فرانکوت از ارقام عمده و قدیمی فرانسه است که به علت دیر باز نشدن حیوانسه هایش از خسارت سرمای نازه مصون می ماند. جوانه های جانبی فرانکوت بارور نیستند. باردهی اقتصادی این رقم از سال دوازدیم آغاز می شود، در حالی که باردهی اقتصادی ارقام دیگر از سال نو شروع می شود. میوه های این رقم نسبت به ارقام دیگر یک هفته دیرتر می رسند. میو دهشا کوچک بوده و درز سفتی دارند و رنگ مغز آن روشن است. این رقم درختان بزرگ، با رتشدد معمودی دارد و فاصله کاشت، آن ۱۴ تا ۱۶ متر است. در کالیفرنیا، پایه های بذر فرانکو که در اثر گرده افشانی آزاد به دست آمده اند انتخاب شده و پارنش فرانکوت نام گذاری شده اند. این پایه ها گرده دهنده مناسبی برای رقام متو با گل و زیر گل مثل هارتلی هستند.

سر:

این رقم در اثر تلاقی پاین با ۱۵۹۵۶۸ PI به دست آمده است. رقمی است پر محصول که با شرایط آب و هوایی گرم سازگار می باشد. درختان این رقم خیلی قوی بوده و در خاکهای حاصلخیز محصول کمی تولید می کنند، در گل های ماده آن تمایل به ریزش وجود دارد. در حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد از جوانه های جانبی این رقم بارور هستند. میوه های این رقم درشت بوده و شبیه میوه های پاین می باشند. مغز ۵۹ درصد میوه را تشکیل می دهد که رنگ آن روشن بوده و کیفیت خوبی دارد. سرمای بهاره، کرم سیب و بیماری بلایت خسارت زیادی به این رقم وارد می کند. ارقام متوسط گل مثل چیکو، ته هاما و رقم های دیگر، گرده دهندهی مناسبی برای رقم سر هستند.

اشلی:

بسیاری از خصوصیات این رقم مشابه پاین است. اشلی از ارقام پر محصول بوده و ۹۰ درصد میوه های آن در جوانه های جانبی تولید می شود، بنابراین برای حفظ قدرت رشد به هرس سنگین نیاز دارد. دارای میوه های بزرگ و تخم مرغی شکل است. مغز ۵۴ درصد میوه را تشکیل می دهد، طعم و کیفیت خوبی داشته و به رنگ قهوه ای روشن می باشد. درختان این رقم کوچک و زودرس بوده و به صورت متراکم کاشته می شوند. این رقم به علت حساس بودن به بیماری بلایت برای مناطق با بارندگی زیاد، مناسب نیست.

سان لند:

از تلاقی لومپوک با ۱۵۹۵۶۸ PI در کالیفرنیا به وجود آمده است. ۹۰ درصد از میوه های این رقم در جوانه های جانبی تولید می شود. میوه های آن بسیار درشت، طویل، بیضی شکل با درز خوب هستند. درصد پوست آن ۵۸ درصد و رنگ مغز آن مطلوب می باشد. رقم سان لند متوسط رس و پرمحصول بوده ولی به بیماری بلایت و سرمای دیر رس بهاره حساس است.

چیکو :

رقم چیکو در سال ۱۹۶۱ از نتاج تلاقی شارکی با مارچتی انتخاب شده است. جوانه های جانبی رقم چیکو صددرصد بارور هستند. میوه های این رقم کوچک بوده و مغز روشن آن ۴۷ درصد از وزن میوه را تشکیل می دهد. کیفیت مغز نیز مطلوب است. برای حفظ اندازه ی میوه به هرس سنگین نیاز دارد. رقم چیکو گرده دهنده – ی خیلی خوبی است و کاشت آن به صورت پرچین با فواصل ۶ تا ۸ متر مناسب است. برگهای چیکو دو روز بعد از رقم پاین ظاهر می شود. چیکو رقمی زودگل است ولی دانه های گردهی آن دیر آزاد می شود.

ویناه:

رقم وینا در دیویس کالیفرنیا از تلاقی فرانکوت با پاین به دست آمده است. درختان این رقسم کوچک بوده و ۹۰ درصد از میوه های آن در جوانه های جانبی تشکیل می شود. این رقم برای حفظ قدرت رشد و اندازهی میوه به هرس مناسبی نیاز دارد. اندازه ی میوه ها متوسط است و از نظر شکل مشابه هارتلی بوده ولی عرض قسمت پایین میوه کمتر است. مغز میوه روشن بوده و کیفیت خوبی دارد. درصد پوست آن ۴۸٪ می باشد. برگهای وینا ۷ روز بعد از رقم پاین ظاهر می شود و از نظر آزاد شدن دانه های گرده و رسیدن محصول یک رقم متوسط رس محسوب می شود.

هاوارد:

هاوارد از ارقامی است که در جوانه های جانبی محصول می دهد. رقم پر محصولی بوده و به صورت پر چین کاشته می شود. با این که برگهایش دیر ظاهر می شود(۱۵ روز بعد از پاین) ولی از نظر برداشت محصول رقم متوسط رسی محسوب می شود. میوه ها درشت، گرد، صاف و درز آن سفت است. مغز میوه به رنگ روشن بوده و درصد پوست آن ۵۰ درصد می باشد. در خانه آن کوچک تر از وینا و چاندلر بوده و به طور نیمه راست رشد می کند و مقاوم به بیماری بلایت گردو است.

پدرو:

رقمی است زود بارده و نسبت به ارقامی که در جوانه های انتهایی بارده هستند ۲۰ تا ۵۰ درصد بیشتر محصول تولید می کند، در نتیجه این رقم در بسیاری از مناطق پرورش گردو گسترش یافته است. میوه ها درشت بوده و پوست سنگین و درز سفتی دارد. مغز ۴۸ درصد میوه را تشکیل می دهد. برگهای این رقم ۱۹ روز بعد، از رقم پاین ظاهر می شود. دانه های گردهی آن در یک دورهی طولاتی آزاد می شوند و گرده دهنده ی مناسبی است گرمای شدید تابستان در کیفیت پوست سبز و مغز میوهی این رقم تأثیر منفی دارد.

چندلر:

این رقم از تلاقی پدرو ۲۲۴-UC۵۶ به دست آمده است و بسیاری از خصوصیات آن از لحاظ بارور بودن جوانه های جانبی، زمان ظهور برگه و برداشت محصول شبیه والد خود پدرو می باشد. میوه های بزرگ آن بیضی شکل بوده، پوست سبز، صاف، و تیره رنگی دارد. مغز آن ۴۹ درصد از وزن میوه را تشکیل می دهد. در بین ارقامی که با پوست به بازار عرضه می شوند می توان این رقم را به همراه هارتلی به بازار عرضه کرد. قدرت رشد درختان چاندلر متوسط بوده و به طور نیمه راست رشد می کنند و یک رقم بسیار امید بخش محسوب می شود.

ته هاما:

والدین این رقم واترلو و پاین هستند. رقم پر محصولی بوده و ۷۰-۸۰٪ جوانه های جانبی آن بارور هستند. برگهای آن ۱۱ روز بعد از پاین ظاهر می شوند. میوه های آن درشت بوده ولی گاهی در پوست چوبی آن شکاف ایجاد می شود که موجب آسیب دیدن مغز و کاهش کیفیت میوه می گردد. رنگه مغز مطلوب بوده و به عنوان رقمی گرده دهنده مورد استفاده قرار می گیرد. به علت این که درختان این رقم قوی و بزرگ است فاصله کاشت آن ۱۳ متر در نظر گرفته می شود.

الارا:

الارا واریته ی جدیدی است که به وسیله ی کاشت هستهی بذری (تلقیح آزاد) از یک رقم گردویی کالیفرنیای در امریکا به دست آمده است. ظرفیت باردهی لارا بسیار بالا و حداقل تا ۵۰ درصد بیش از فرانکوت است. میوه های آن جانبی و بسیار زودرس است و با تندی نیمه بلند و نیمه گسترده ای که دارد حتی به شکلی پر چین نیز می توان آن را در باغ کشت نمود. باز شدن جوانه ها در این واریته بعد از پدرو و هارتلی و ۸ روز قبل از فرانکوت آغاز می شود. بهتر است برای احتیاط این واریته را که گل نر آن نیز زودتر از گل ماده باز می شود نه فقط با فرانکوت بلکه با روند دومونتیاک توأم و همراه کاشته شود. لارا نیمه قوی است و به پایه های قوی نیاز دارد. میوه ی آن گرد و حدود ۳۲ میلی متر و دارای پوستی کاملا خشبی است. میوه را به دلیل زودرسی بیشتر تازه مصرف می شود. طعم مغز آن معمولا بسیار مطبوع و رنگ آن روشن است. مغز آن به راحتی از پوست جدا می شود و نسبت مغز گردو به کل میوه ۵۵-۵۲ درصد است. لارا باید در مناطق سالم و عاری از یخبندان بهاره و در خاک بسیار مرغوب و با آب کافی کاشته شود. میوهی لا را قبل از فرانکوت می رسد، بنابراین می توان نوبرانه ی آن را به بازار عرضه کرد.

آمیگوه:

این واریته از ترکیب شارکی و مارچتی به دست آمده است. ۷۰ تا ۷۵ ٪ جوانه های جانبی آن بارور و اصول احداث و مدیریت باغ میوه میوه ده هستند. تاریخ برگدهی آن ۱۲ روز بعد از پاین است. شکل میوهی آن گرد است و رنگ آن روشن است. در امیگو قبل از این که گرده افشانی کند شکوفه ی گل قطع می شود و به عنوان افشانندهی گرده برای هارتلی کاشته می شود. در حال حاضر تعداد بسیار کمی از این واریته کاشته می شود.

تولار :

این واریته از ترکیب سر و تههاما به دست می آید. بسیار پر محصول است و ۷۲٪ جوانه های جانبی بارور هستند. زمان برگدهی آن ۱۲ روز بعد از پاین یا ۵ روز قبل از هارتلی است. میوهی این واریته اواسط فصل برداشت می شود. میوهی آن بزرگ است و رنگ خوبی دارد. درخت تولار رشد عمودی دارد و از آن می توان به عنوان پرچین استفاده کرد و امروزه جایگزینی برای چیکو در ردیف بوته های پرچین ایجاد شده است.

یوریکا:

این گونه قدیمی است و امروزه به ندرت کشت می شود ولی از لحاظ تجاری هنوز هم اهمیت دارد.

این واریته ۱۰ روز بعد از پاین میوه می دهد. جوانه های جانبی آن میوه ده نیستند، بنابراین این گیاه از گونه های جدیدتر با درصد جوانه زنی جانبی، آهسته تر به مرحله ی رشد می رسد و مغز آن بزرگ است. پوست یوریکا سنگین است و درصد مغز آن ۵۰٪ است. تنها در حدود ۴۰٪ از مغزها به رنگ روشن هستند. بذرهای یوریکا مستعد صدمات ناشی از گرما هستند. یکی از علایم صدمات گرما این است که مغز به طور کامل پر نمی شود. بازده محصول این واریته عموما پائین است و با گونه های معروف حاضر نمی تواند رقابت داشته باشد. درختان یوریکا بزرگ هستند و به طور طبیعی فضایی بین ۳۵ تا ۵۰ متر را اشغال می کند.

کیسکو:

این واریته از ترکیب پدرو و میلان به دست می آید. کیسکو ۲۵ روز بعد از پاین برگ میدهد، بنابراین دیر برگ است. عادت رشدی آن عمودی است. ۷۷٪ جوانه های جانبی قدرت میوه دهی دارند که برای یک گونه ی دیر برگده رقم بالایی است. مغز این واریته کوچک است و وزن هر کدام از آنها ۷/۵ گرم است. رنگ مغزها روشن است. پتانسیل محصول متوسط است، کیسکوی پیرتر محصول بهتری می دهد. مهم ترین استفادهی کیسکو به عنوان گرده افشان برای گونه هایی است که دیر شکوفه می دهند.

پارادوکیس:

از دورگ گیری بین گردوی ایرانی و گردوی کالیفرنیا است. نسبت به شوری و گموز مقاوم است.