نهال کرنبری

نام: بوته کرنبری

نام انگلیسی: Cranberry

نام علمی: Vaccinium subg. Oxycoccus

خانواده: Ericaceae

مشخصات:

کرنبری گونه ای بوته یا درختچه کوتاه همیشه سبز در جنس Oxycoccus از تیره Vaccinium است. این گیاه دارای چهار رقم عمده است که رقم Vaccinium oxycoccos در انگلستان و اروپای مرکزی و شمالی بطور گسترده تحت عنوان کرنبری کشت می شود. این در حالی است که در آمریکای شمالی، رقم Vaccinium macrocarpon به عنوان کرنبری شناخته می شود و در شمال ایالات متحده ، کانادا و شیلی کشت و تولید می شود.
کرنبری از نظر جنس در رده بلوبری، بیلبری و هاکلبری است که همگی در زیر شاخه Vaccinium subgenus Vaccinium هستند و تفاوت هایشان در داشتن گل های زنگوله ای، ساقه های چوبی تر، بوته های بلندتر و طبیعتا شکل و رنگ میوه است.
بوته کرنبری خزنده است و به پهنای دو متر روی زمین رشد کرده و گسترده می شود و ارتفاع آن بین ۵ تا ۲۰ سانتی متر متغییر است؛ کرنبری دارای ساقه های باریک و کرکی است که چوب آن ضخیم نیست و برگهای کوچک همیشه سبز دارد. . گلهای کرنبری به رنگ صورتی تیره، با گلبرگهای کاملاً براق و سبک و پرچم های رو به سمت جلو نمایان می شود. این گل ها توسط زنبورها گرده افشانی می شوند. میوه کرنبری از برگهای گیاه بزرگ تر است. این میوه در ابتدا سبز روشن است و هنگام رسیدن به رنگ قرمز در می آید. کرنبری طعمی اسیدی دارد که معمولاً شیرینی میوه بر آن غالب است.

میوه کرنبری غالباً به فرآورده هایی مانند آبمیوه، سس، مربا و شیرینی تبدیل می شوند و همچنین برای مصارف تازه خوری به مصرف کنندگان فروخته می شوند. در انگلستان سس کرنبری بصورت سنتی همراه بوقلمون در شام کریسمس و در ایالات متحده و کانادا به همراه شام های کریسمس و روز شکرگذاری بسیار مصرف می شود.

کشت کرنبری

بصورت تاریخی، بسترهای کرنبری در تالاب ها پدید آمدند. مزارع کرنبری امروزی در مناطق مرتفع و سردسیر و با یک سطح آب کم عمق ساخته شده اند. در سطح خاک شیار هایی به شکل مثلث ایجاد می شود و در اطراف محیط آنها بستر کاشت گیاه ایجاد می شود. داخل شیار ها تا عمق ۱۰ تا ۲۰ سانتی متر شن و ماسه تمیز ریخته می شود. سطح زمین میبایست مسطح باشد تا زهکشی یکنواخت ایجاد کند. بستر کاشت کرنبری مضاف بر خندق محیطی، اغلب با مالچ نیز زهکشی می شود. وجود شیار ها علاوه بر امکان نگه داشتن آب، این امکان را برای کشاورز ایجاد میکند که از تجهیزات باغبانی بدون عبور از روی میوه کرنبری و ایجاد خسارت استفاده کند. همچنین سیستم های آبیاری در بستر کاشت نصب می شوند تا امکان آبیاری برای رشد کرنبری و محافظت از گیاه در برابر سرمای بهاره و پاییز فراهم گردد.
یکی از اشتباهات رایج در مورد تولید کرنبری این است که بستر کشت را در تمام طول سال تحت آبیاری غرقابی قرار می دهند. در طول فصل رشد بسترهای کشت کرنبری نباید در آب غرق شوند و تنها برای حفظ رطوبت خاک باید مرتباً آبیاری شوند. بستر کاشت کرنبری را در پاییز برای تسهیل برداشت و همچنین در زمستان برای محافظت در برابر سرما در آب غرق می کنند. در مناطقی که آب و هوای سرد دارند مانند ویسکانسین، نیوانگلند و شرق کانادا، این آب در زمستان معمولاً یخ می زند، در حالی که در مناطق گرمتر آب بصورت مایع باقی می ماند. زمانی که یخ روی بستر کاشت تشکیل می شود، یک لایه نازک شن توسط کامیون برای کنترل آفات و جوان سازی گیاه پخش می کنند. این عملیات هر سه تا پنج سال انجام می شود. برای کوددهی و تغذیه گیاه کرنبری در طول سال اول به آنها کود نیتروژن بطور مکرر و سبک داده می شود.
تکثیر کرنبری با خوابانیدن شاخه و یا قلمه در بستر های کاشت انجام می شود. شاخه های کرنبری روی سطح ماسه پخش می شوند و بطور مکانیزه با دیسک صاف در ماسه ها رانده می شوند. این شاخه ها در طول چند هفته اول تا زمان تشکیل ریشه و رشد شاخه های جدید، مرتباً آبیاری می شوند.
امروزه یکی از مسائل مورد توجه در کشت کرنبری تغییرات آب و هوایی در آینده است. این احتمال وجود دارد که با توجه به افزایش دما طی ۵۰ سال آینده ، دمای سرد لازم برای فرآیند تولید و برداشت در اختیار نباشد.