گردو یکی از مهم ترین میوه های خشک جهان و ایران است . میزان تولید گردو در جهان در سال ۲۰۱۲برابر ۴/۳ میلیون تن بوده که از ۹۹ هزار هکتار سطح زیر کشت بارور حاصل گردیده است. ایران با تولید ۲۲۳ هزار تن محصول گردو، جایگاه سوم جهانی را پس ا ز کشورهای چین و آمریکا به خود اختصاص داده است.
این مقدار محصول از سطح باروری به میزان ۱۰۰ هزار هکتار حاصل می گردد که از این نظر، ایران جایگاه چهارم جهانی را به خود اختصاص داده است.
گردو درختی چند منظوره ، با ارزش و با عمر باردهی بسیار طولانی (گاهی تا بیش از ۵۰۰ سال ) است و به دلیل سهولت در انبارداری و عمر انباری زیاد ( تا یکسال) و کیفیت بالای ارقام ایرانی امکان صادرات به کشورهای خارجی را داشته و در اکثر استانهای کشور قابل کشت و پرورش می باشد و در سالهای اخیر از سطح توسعه بالایی در میان محصولات سردسیری و خشک برخوردار بوده است.
بطور کلی باغات سنتی گردو دارای مسایل و مشکلاتی می باشند. هرس غیر صحیح و بذری بودن اکثر باغات و از جمله مشکلات این گونه باغات هستند. اما از این مهم تر وضعیت باغات قدیمی است که علاوه بر مسایل مذکور دارای بسیاری از مشکلات دیگر از جمله آبیاری سنتی ، طغیان آفات و بیماریها ، عملکرد پائین، بذری و غیر پیوندی بودن و نامرغوب بودن محصول می باشند.
مسایل فوق الذکر باعث شده است که متوسط عملکرد گردو ایران به ۲-۵/۱ تن در هکتار برسد این در حالی است که متوسط عملکرد گردو در کشورهای پیشرو به حدود ۱۰-۵ تن در هکتار می رسد. مضافا” دراین گونه باغات امکان انجام مکانیزاسیون در کلیه مراحل کاشت ، داشت و برداشت را نیز فراهم نموده اند . همه این مسایل منجر به افزایش متوسط هزینه های تولید در ایران از یک سوی و کاهش محصول از سوی دیگر شده است که نتیجتاً امکان رقابت را برای تولید گردو در سایرکشورها را با مشکل روبرو ساخته است .
اصلاح و احیاء باغات موجود ضرورتی اجتناب ناپذیر در صنعت گردو کاری ایران میباشد. دستور العمل اصلاح و احیاء باغات به منظور انجام عملیاتی در باغ تدوین شده که هدف از آن افزایش کمی و کیفی محصول گردو در باغات کشور می باشد و امید است با انجام این اقدامات ، گامی در راستای افزایش درآمد باغداران برداشته شود.
۱- احداث باغ :
-۱ مکان یابی:
ایران در عرض جغرافیایی ۴۰ – ۲۵ درجه شمالی واقع شده است . اصولاً مناطق گردو کاری در دنیا در عرض ۵۵-۳۰ درجه شمالی واقع گردیده اند. بعبارتی بغیر از استانهای جنوبی کشور(حاشیه خلیج فارس و دریای عمان) سایر مناطق کشور در صورت فراهم گردیدن سایر فاکتورهای آب و هوائی می توانند به کشت گردو اختصاص یابند.
توصیه بر حسب ارتفاع جهت بهبود عملکرد :
از ارتفاع ۰ تا ۱۲۰۰ متر از سطح دریا (گردوی محلی ویژه – گردوی چندلر – گردوی فرانکوت – پدرو – هارتلی – گردوی اسراییلی )
ارتفاع ۱۲۰۰ متر تا ۲۰۰۰ متر فقط گردوی فرنور و وارتیه ویژه
۲- ۱ اقلیم
گردو درختی است که در شرایط آب و هوای مدیترانه ای در نواحی که دارای تابستانهای معتدل و زمستان سرد باشند به خوبی رشد میکند. نیاز سرمایی گردو حدود۱۵۰۰ -۳۰۰ ساعت دمای صفر تا ۷ درجه سانتیگراد بسته به رقم می باشد.
درجه حرارت لازم برای رشد و تکامل ۱۲-۹ درجه سانتیگراد و حداکثر ۳۷ درجه سانتیگراد و اپتیمم ۲۰-۱۵ درجه سانتیگراد می باشد. دمای مناسب برای محصول دهی مناسب بطور میانگین ۲۲-۱۸ درجه سانتیگراد و حداکثر ۳۵ درجه سانتیگراد می باشد.
درجه حرارت لازم برای آغاز فعالیت درخت و بیدار شدن از خواب زمستانی ۷-۵ درجه سانتیگراد می باشد، حداقل دمائی که درخت گردو می تواند در زمستان تحمل کند ۲۰- درجه سانتیگراد می باشد.
گردو به سرمای دیروقت بهاره حساس است لذا مصون بودن نسبی منطقه از سرمای بهاره دیروقت الزامی است.
برودت ۵- تا ۷- درجه سانتیگراد باعث سرمازدگی گل باز شده می گردد. برودت ۷- تا ۱۰- درجه سانتیگراد باعث سرمازدگی جوانه های زایشی می شود.
درجه حرارت مناسب برای گرده افشانی ۲۵-۱۵ درجه سانتیگراد می باشد.
در دامنه های مشرف به جنوب گلدهی سریعتر اتفاق می افتد اما خطر سرمازدگی بهاره را افزایش میدهد.
از کشت و پرورش گردو در مناطقی با رطوبت نسبی بالای ۷۰-۶۰ درصد باید خودداری کرد ،اما رطوبت نسبی کمتر از ۲۵ درصد نیز مناسب نمی باشد.
۳-۱ خاک:
گردو در خاکهای رسی سنگین و مرطوب رشد مناسبی ندارد ، وجود خاکهای نیمه سنگین از نوع شنی رسی و لومی برای پرورش گردو مناسب است و عمق خاک باید حداقل ۳ متر باشد. درختان گردو در خاکهائی با بافت لومی یکدست و با عمق زیاد بیشترین محصول را تولید می کنند. این خاک ها ترکیبی بهینه از نفوذپذیری همراه با حفظ آب و تهویه اطراف دارند. خاکهای لومی نسبت به خاکهای شنی به دلیل ویژگی حاصلخیزی آنها و حفظ بهتر رطوبت ارجح بوده و امکان مدیریت بهتر آبیاری را دارند. همچنین نسبت به خاکهای رسی ـ لومی و خاکهای سیلتی رسی، لومی و خاکهای رسی برتری دارند. زیرا امکان زهکشی و تهویه در این گونه خاکها به رطوبت بیشتر از خاکهای ریز بافت است.
حداکثر شوری برای گردو ۴ میلی موس بر سانتی متر است. اسیدیته مناسب ( pH ) برای پرورش گردو حداقل ۵/۶ و حداکثر ۵/۷ باشد. خاکهای ایران غالباً دارای pH بالا بوده که کاهش آن یکی از اساسی ترین راهکارها برای برطرف کردن نیازهای غذائی گیاهان به منظورتسهیل در جذب مواد غذائی می باشد.
۴-۱ آب:
نیاز آبی گردو بر حسب منطقه و رقم ۱۰-۸ هزار متر مکعب برای هر هکتار در سال می باشد. در آبیاری قطره ای نیاز آبی حدود ۸-۶ هزار متر مکعب برای هر هکتار در سال می باشد.
۵-۱ شیب:
در شیب های جنوبی گلدهی سریعتر اتفاق می افتد اما خطر سرمازدگی بهاره را افزایش میدهد.
۶-۱ ارتفاع:
طبق جدول شماره یک ارتفاع مناسب کاشت از سطح دریا برای گردو ۲۵۰۰-۸۰۰ متر میباشد .
۲- طراحی باغ :
دراین عملیات می بایستی مواردی نظیرمکان یابی ، تسطیح ، آماده سازی زمین و پیاده نمودن نقشه کاشت در مد نظر قرار گیرد.
۱-۲ الگوی کشت :
درختان میوه برای رسیدن به حداکثر رشد، و تولید بیشترین و مرغوبترین محصول، نیاز به دریافت نور کافی دارند. این امر ایجاب می کند که هنگام کاشت، بین درختان مجاور فواصل بحصوصی، که برای درختان مختلف است و به اندازه آنها در حداکثررشد بستگی دارد، رعایت شود.که مهمترین آنها می توان مربعی، مستطیلی، مثلثی و داربستی را نام برد.
روش های مختلف کاشت درختان میوه : الف – مربعی، ب- مستطیلی، پ- مثلثی با لوزی، ت، داربستی، دایره های سیاه محل درختان را نشان می دهد.
۲-۲ گرده افشانی:
گرده افشانی گردو عمدتا توسط باد انجام می گیرد.
شرایط مساعد کشت گردو
مناسب واحد شاخص
۵۵-۳۰ درجه شمالی درجه عرض جغرافیایی
۲۵۰۰-۸۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا
۱۵۰۰-۳۰۰ ساعت بین صفر تا ۷+ درجه سانتی گراد درجه سانتی گراد نیاز سرمایی
بافت شنی لومی و عمیق – نوع خاک
کمتر از ۴ دسی زیمنس بر متر شوری خاک
۱۰۰۰۰-۸۰۰۰ متر مکعب در هکتار در سال نیاز آبی
کمتر از ۲ دسی زیمنس بر متر شوری آب
۲۰-تا۳۷+ درجه سانتی گراد حرارت
حداکثر ۶۵ درصد رطوبت نسبی
۷×۷ (درختان پیوندی) متر فاصله مناسب درختان
۳-۲ تهیه بستر :
خاک بیشتر باغها یکنواخت نیستند، خاک داخل یک باغ از ناحیه ای به ناحیه دیگر تفاوت دارد و ویژگی فیزیکی آن نیز همراه با عمق خاک تغییر می کند. ارزیابی موفقیت آمیز خاک یک باغ و اصلاح آن باعث ایجاد این اطمینان میشود که:
الف- هیچگونه موانع فیزیکی و زهکشی وجود ندارد.
ب- قابلیت نفوذ و حفظ رطوبت هرچه بهتر و یکنواخت تراست.
ج- محدودیت هائی که اصلاح آنها بعد از احداث باغ بسیار دشوار یا غیر ممکن است وجود ندارد.
اصلاح گسترده خاک برای آماده سازی زمین جهت احداث باغ همواره ضروری نیست. برخی از خاکها به طور طبیعی دارای عمق کافی نبوده و از بافت خوب و یکنواختی برخوردار هستند بنابراین نیازی به خاک ورزی عمیق ندارند ولی بعضی خاکها لایه لایه بوده و نیاز به اصلاح دارد. خاکهای لایه لایه دارای تغییرات ناگهانی در بافت خاک لایه های زیر خاک سطحی هستند برای اصلاح این خاکها باید لایه های گوناگون باهم مخلوط شوند.
خاکهای دارای لایه رسی لایه فشرده ای از رس دارند که مانع حرکت رو به پایین آب شده و بنابراین در تهویه و رشد ریشه در خاک نیمه سطحی محدودیت دارند. اصلاح خاک، مخلوط کردن لایه رس با بقیه نیم رخ خاک منجر به رشد بهتر ریشه می گردد. اصلاح خاکها دارای لایه سخت نیازمند خردکردن و شکستن لایه سخت است تا از رشد ریشه جلوگیری بعمل نیاید.
۴-۲ شکستن لایه های غیر قابل نفوذ :
تجمع مواد حاوی کلسیم در لایه های زیرین خاک در عمق حدودا یک متری از سطح خاک باعث ایجاد لایه های غیر قابل نفوذی می شود که از رشد و توسعه ریشه های درخت به اعماق خاک جلوگیری می نمایند که نهایتا منجر به عدم رشد گیاه و نتیجتا خشک شدن آن می انجامد.
برای رفع این معضل و شکستن این لایه، انجام شخم عمیق با استفاده از وسایلی نظیر ریپر و سوسولوز امکان پذیر است .
۵-۲ تهیه چاله :
گودالها بایستی قبلا آماده شده باشند. زمان گوده برداری با زمان درختکاری در ارتباط است ، بدین معنی که اگر موقع کاشت نهال در اواخر پاییز است چاله ها بایستی در تابستان واگر موقع کاشت نهال در زمستان است چاله ها بایستی در پاییز حفر شده باشند.
ابعاد گودال بستگی به نوع خاک واندازه ریشه دارد، ابعاد گودال بایستی به نحوی باشد که ریشه ها در موقع کاشت با دیواره تماس پیدا نکنند درخاکهای مرغوب گودال می بایستی فضایی بین ۶۰-۳۰ سانتیمتر بیشتر از نوک ریشه ها داشته باشد واین فضا برای خاکهای نا مرغوب می بایستی بیشتر مد نظر قرار گیرد.
معمولا قطر چاله هابین ۳۰ تا ۵۰ سانتی متر خواهد شد .در صورتیکه از مته پشت تراکتوری استفاده شود، قطر چاله حدود ۳۵ سانتی متر خواهد بود عمق چاله بستگی به عمق پراکنش ریشه های درخت دارد در عمل معمولا” عمق ۴۰ تا ۵۰ سانتی متری مناسب می باشد.
۱۲-۲ زمان کاشت :
موعد کاشت گردو در مناطق معتدله از اوایل بهمن تا اواخر اسفند و در مناطق سردسیر پس از سپری شدن فصل یخبندان در اواخر زمستان تا اوایل بهار می باشد.
۱۳-۲ نحوه کشت :
پس از انجام هرس ریشه ها (آرایش ریشه)، نهالها در وسط چاله های کاشت قرار گرفته و خاکی که قبلاً آماده گردیده است به آرامی در اطراف ریشه نهال ریخته شده و کوبیده می شود تا محفظه های هوا در حفره های داخل ریشه باقی نماند. لازم به ذکر است که عملیات کاشت نهال بایستی به طریقی انجام شود که محل یقه در بیرون از خاک قرار گیرد. و محل پیوند حداقل ۱۵-۱۰ سانتیمتر بالاتر از سح خاک باشد . بعد از کاشت، عملیات سربرداری از ارتفاع ۱۲۰ – ۸۰ سانتی متر با برش مورب (۴۵ درجه) انجام شده و محل برش با چسب باغبانی پوشانیده شود.
۱۴-۲ قیم گذاری :
باید از قیم برای هدایت رشد و حفاظت نهال در برابر باد استفاده گردد.
۱۵-۲ مالچ :
بمنظور حفظ رطوبت خاک از موادی مثل کاه و کلش ، مواد پلاستیکی ، بقایای گیاهی ، مالچ نفتی و غیره بعنوان مالچ می توان استفاده کرد.
۱۶-۲ آبیاری اولیه :
انجام آبیاری اولیه بلافاصله پس از کاشت الزامی است.
۱۷-۲ هرس فرم :
بهترین روش هرس فرم درخت گردو، هرس جامی با محور تغییر یافته (Modified-central- leader ) می باشد که در سال دوم ۵-۳ بازوی اصلی از جوانه های زیرین در جهات مختلف و بفواصل حداقل ۳۰ سانتی متر از همدیگر انتخاب می شوند که اسکلت اصلی درخت را تشکیل می دهند. این شاخه ها بایستی حداقل ۳۰ سانتی متر از همدیگر فاصله داشته و در جهات مختلف قرار داشته باشند. عملیات هرس بایستی طوری انجام شود که در نهایت درخت به فرم هرس جامی با محور تغییر یافته و با شکل متقارن درآید.
معمولاً در ارقام با باردهی انتهایی عملیات هرس تا سال چهارم انجام می شود و بعد از سال چهارم هرس، تنها به حذف شاخه های زائد و خشک شده محدود می گردد، لیکن در ارقام با باردهی جانبی، هرسال یک سوم انتهایی شاخه ها هرس شده و در تمامی مراحل محل هرس با چسب باغبانی پوشانده می شود.
۳- اصلاح باغ :
۱-۳ تغییر ارقام نامطلوب با روش سرشاخه کاری:
هدف از سرشاخه کاری عبارتست از تغییر رقم یک درخت توسط عمل پیوند که زمان دقیق اجرای آن به روشی بستگی دارد که مورد استفاده قرار می گیرد. انواع پیوند شاخه((Graftingشامل نیمانیم، اسکنه، جانبی، زبانه ای و گاوه ا ی را می توان پیش از پوست دهی درخت و در فصل خواب در خلال فصل زمستان انجام داد.
ارقامی که مورد استفاده قرار می گیرند شامل ارقام گردوی مرغوب و دیر برگ( دیر گل) جمال،دماوند چندلر،پدرو ،هارتلی و روند دو مونتیگناک و سایر ژنوتیپهای برتر و مورد تایید کمیته فنی استانها هستند که بایستی از نهالستانهای مجوزدار تهیه شده و از ارقام شناسه دار باشند.
ویژگیهای مهمی که در انتخاب رقم باید مدنظر قرار گیرد شامل زمان گلدهی، تطابق زمان گرده افشانی، زمان رسیدن و سهولت جداشدن دانه از پوست، عملکرد، عاری بودن از آفات و بیماریها و قابلیت عرضه به بازار می باشد.
۲-۳ تربیت و هرس درخت:
شامل حذف شاخه های خشک شده و خسارت دیده و بیمار و همچنین شاخه های با زاویه حاده که مانع رسیدن نور و هوا می شوند، می باشد.
۳-۳ شاخه برداری ( تنک کردن):
شاخه برداری برای بازکردن ، تنک کردن تاج و کنترل بلندی درخت بکار میرود. شاخه برداری با کاستن از چوب ، رقابت برای مواد غذائی را کاهش داده و در مجموع سبب تقویت شاخه های باقیمانده میشود. شاخه ها به طور کامل با بریدن آن در محل اتصال به شاخه اصلی بایستی حذف شوند.
۴-۳ سربرداری:
حذف قسمتی از یک شاخه ، هرس سربرداری است. سربرداری بیشتر از شاخه برداری سبب تقویت رشد منطقه ای و درخت میشود، چون جوانه های باقیمانده را از غلبه جوانه انتهائی آزاد میکند و به دلیل اینکه جوانه ها در نزدیکی نوک شاخه تجمع دارند سربرداری تعداد نسبتاً زیادی از نقاط رشد بالقوه را حذف کرده و بنابراین جوانه های باقیمانده را تحریک می کند. حذف انتهای شاخه به این معنی است که کربوهیدراتهای ذخیره شده در قسمت پائین شاخه هنوز برای نقاط رشد قابل دسترسی است.
۴- اصلاح روش آبیاری :
۱-۴ بازسازی انهار:
اصلاح ومرمت انهار به منظور استفاده بهینه از منابع آبی موجود ضروری می باشد. دراین راستا جلوگیری از هرز آب و حذف علفهای هرز به منظورجلوگیری از پراکنش بذور آنها بسیار مهم می باشد.
۲-۴ اصلاح سیستم آبیاری:
حتی الامکان استفاده از سیستم آبیاری تحت فشار به منظور بالا بردن راندمان آبیاری و کاهش تلفات انتقال آب توصیه می شود. ضمناً در باغ هایی که استفاده از سیستم مذکور امکان پذیر نیست توصیه می شود سیستم آبیاری سنتی (کرتی و غرقابی) به سیستم آبیاری جوی و پشته تبدیل گردد. تعداد دفعات آبیاری با توجه به شرایط منطقه، میزان بارندگی و میزان تبخیر و تعرق خصوصاً در ماههای خشک سال تعیین می گردد.در صورت استفاده از سیستم آبیاری تحت فشار،روش بابلر بیشتر توصیه می شود، در صورت استفاده از آبیاری قطره ای، بهتر است دو لوپ دایره ای بفواصل نیم و یکمتر در دور درخت در نظر گرفته شود.
سیستم بابلر دربه حداقل رسانیدن محدودیت های فیزیکی خاک، بسیار موثر تر از سیستم های آبیاری سطحی است.
سیستم بابلرآب را به مقدار کم و با کنترل دقیق به کار میبرد و با نفوذپذیری خاک بهتر انطباق می یابد. هنگامیکه مقدار کم آب آبیاری در دفعات زیاد به طوری به کار رود که با مصرف آب گیاه انطباق یابد نتایج بهتری در بر خواهد داشت.در سیستم آبیاری بابلر نیاز آبی گردو در حدود ۸-۶ هزار متر مکعب برای هر هکتار در سال می باشد.
۵- اصلاح ساختار باغ :
۱-۵ تسطیح ناهمواری های سطح باغ:
به منظور سهولت در تردد ادوات باغی و امکان انجام بهتر عملیات داشت و برداشت لازم است که پستی و بلندی ها ی موجود در بین درختان تسطیح گردند.
۲-۵ اصلاح فیزیکی و شیمیایی خاک:
هدف از اصلاح فیزیکی خاک بهبود شرایط فیزیکی خاک از نظر ساختمان وبافت خاک می باشد، این کار از طریق خاک ورزی و یا افزودن کودهای دامی، سبز و… امکان پذیر می باشد.
هدف از اصلاح شیمیایی خاک بهبود وضعیت خاک از نظر تامین عناصر غذایی مورد نیاز برای رشد گردو و همچنین اصلاح اسیدیته ( pH ) به میزان ۷٫۵ – ۶٫۵ و شوری خاک (Ec ) به میزان حداکثر ۲ دسی زیمنس بر متر می باشد.
۳-۵ اصلاح سیستم کاشت :
۱-۳-۵ تعدیل تراکم:
اگر تراکم در داخل باغ بدلیل زیاد یا کم بودن تعداد درختان نا مناسب باشد و یا درختان بصورت نامنظم کشت شده باشند، بطوریکه عبور و مرور ادوات در داخل باغ را با مشکل روبرو کنند می بایست درختان نامناسب را حذف و در صورت لزوم واکاری نمود.
۲-۳-۵ تنظیم فواصل بین درختان:
در گردوی پیوندی فواصل کاشت ۷×۷ متر و در گردوی بذری فواصل کاشت ۱۰×۱۰ متر و بصورت سیستم مربع می باشد و در مناطق کوهستانی و اراضی شیبدار فواصل کاشت گردوی پیوندی ۶ متر و گردوی بذری ۸ متر و بر روی خطوط تراز می باشد.
۳-۳-۵ واکاری:
در مواردی که تعدادی از درختان خشک گردیده ویا فواصل خالی روی ردیفها وجود دارد می توان نسبت به کشت نهال اقدام نمود فواصل خالی می تواند دراثر انجام عملیات تعدیل تراکم در باغ ایجاد شده باشد.
۴-۳-۵ پوشش تنه:
برای پیشگیری از خسارت جوندگان ، سرما زدگی ، آفتاب سوختگی ، آفات و بیماریها صورت می گیرد.
در برخی موارد از فنس (توری) برای حفاظت درختان از صدمات حیوانات و چرای دام ها استفاده می شود. استفاده از محلول بوردو وهمچنین رنگ سفید نیز می تواند تنه را از آفتاب سوختگی محافظت نمایند.
در مناطقی که آفتاب شدید وجود دارد می توان برای حفاظت دانهال ها از لوله های پلاستیک سفید رنگ به طول ۱۵۰- ۱۰۰ سانتیمتر و قطر ۳۰-۲۰ سانتیمتر استفاده کرد که هم باعث حفظ تنه گیاه از آسیب جوندگان شده و هم تنه را از آفتاب سوختگی محافظت می کند. این لوله دارای یک شکاف طولی است که با کمی فشار به راحتی باز می شود و پس از استقرار در پیرامون تنه دوباره بسته می شود.
۶- نگهداری باغ تا زمان باردهی اقتصادی مجدد:
این عملیات شامل مواردی نظیر شخم سالیانه بین ردیف ها ، تهیه ، حمل و پخش کودهای دامی و شیمیایی، مبارزه با آفات، بیماریها و علفهای هرز، هرس و… می باشد.
۱-۶ کودآلی :
کود دامی به میزان ۳۰-۱۵ تن در هکتار در هر سال یکبار بصورت چالکود در خلال پائیز و زمستان در اختیار باغ قرار میگیرد.
۲-۶ کود شیمیایی :
با در نظر گرفتن نتایج آزمون خاک و برگ و با توجه به سن درخت گردو و بازای هر اصله سالیانه ۱-۵/۰ کیلو ازت خالص در دو نوبت نیمی در اوایل فروردین و الباقی یکماه بعد و ترجیحا سولفات آمونیوم و یا اوره داده می شود . کود فسفره و ترجیحا سوپر فسفات تریپل به میزان ۷۵/۰-۵/۰ کیلو فسفات بازای هر درخت و کود پتاسه و ترجیحا سولفات پتاسیم به میزان ۱-۵/۰ کیلو پتاس بازای هر درخت در اسفند ماه و همه کودها در سایه انداز درخت داده شده و بلافاصله آبیاری گردد. مقادیر کوچکتر برای نهال و مقادیر بزرگتر برای درختان بارور ذکر شده است.
ضمنا در روش چالکود نیز بازای هر نهال دو چالکود به ابعاد ….. سانتی متر و در سنین باردهی چهار چالکود در چهار طرف درخت و در سایه انداز درخت حفر می شود که تا ۸ چالکود نیز قابل افزایش است .در هر کدام از آنها ۲۰ – ۱۰ کیلوگرم کود دامی پوسیده بهمراه ۲/۱ یا ۴/۱ از مقادیر ذکر شده از کودهای شیمیایی (فسفاته و پتاسه) در خلال زمستان داده می شود. ضمنا کودهای میکرو شامل اوره،اسید بوریک و سولفات روی هر کدام به میزان ۵ در هزار در دو نوبت،یکی در پاییز بعد از برداشت میوه و قبل از ریزش برگها و دومی در اوایل بهار در زمان متورم شدن جوانه ها محلول پاشی می شود. کودهای میکرو از زمان باردهی میوه و در گردوی پیوندی از سال پنجم به بعد داده می شوند.
۳-۶ مبارزه با آفات و بیماریها:
درصورت مشاهده خسارت بیش از حد آستانه اقتصادی آفات و بیماریهای مهم گردو، عملیات مبارزه با آفات و بیماریهای مذکور براساس دستورالعمل سازمان حفظ نباتات صورت می پذیرد. آفات و بیماری های مهم و اقتصادی گردو عبارتند از: کرم خراط ، کرم سیب، شته، آنتراکنوز و باکتریوز. در مورد آفات حتی المقدور باید سعی شود از مبارزه شیمیائی استفاده نشود ولی در صورت لزوم برای بعضی از آفات مثل شته سبز و یا شته خالدار لازم است در صورت طغیان، مبارزه صورت گیرد، البته این آفت تقریباً در همه جا دیده میشود ولی انگل ها و شکارچیان مناسبی نیز در مناطق مختلف دارد، لذا بهتر است پس از بروز آفت، چند نوبت بازدید بعمل آید، در صورتیکه تعداد شته سالم روی هر برگچه از ۱۵ تا ۲۰ عدد بیشتر باشد، با نظارت کارشناسان حفظ نباتات به مبارزه با این آفت اقدام شود.
آفت مهم دیگری که مبارزه مکانیکی و شیمیایی لازم دارد کرم خراط (لارو پروانه فرمی ) است . خسارت کرم خراط بیشتر در مناطق کم ارتفاع و همچنین مناطق گرم و خشک می باشد لازم است قبل از هرس کاملاً بصورت فیزیکی حذف و دالان های روی شاخه های اصلی و تنه اصلی بوسیله سم و چسب پیوند پوشانده شوند، در فصل رشد نیز شاخه های جدید را در حدود اواخر خرداد و تیرماه بازدید نموده در صورت مشاهده اولین آثار فعالیت این آفت، آنها را حذف نموده وچند سمپاشی با سموم تدخینی انجام داده و از تله فرمونی و طبق توصیه کارشناسان حفظ نباتات استفاده می شود.
در مورد سایر آفات بخصوص کنه ها باید از مبارزه تلفیقی و همچنین جلوگیری از ایجاد گرد و خاک درکنترل این آفت موثر است، استفاده کرد .
در مورد بیماریها مخصوصاً بیماری باکتریائی بلایت لازم است در موقع شناسایی و انتخاب درختان، ارقام مقاوم انتخاب شده باشند.
در بعضی از سالها که در بهار، بارندگی زیاد می باشد، شده ممکن است بیماری آنتراکنوز گسترش یابد در اینصورت حتماً باید با کارشناسان حفظ نباتات مشاوره لازم انجام شود و در صورت لزوم با استفاده از سموم قارچکش در دو نوبت بهار و تابستان نسبت به مبارزه شیمیایی با این بیماری اقدام کرد.
۴-۶ سرما زدگی:
– با توجه به توصیه های تحقیقاتی رقم مناسب و دیرگل باید در هر منطقه کشت شود. در این خصوص ارقام دیر برگ (دیرگل) جمال، دماوند ،Chandler،Hartley،RDM ،Pedro قابل توصیه می باشد.
– کنترل آفات و بیماریها و علفهای هرز در باغات آسیب دیده از سرما با توجه به ضعیف شدن درختان از اهمیت ویژه ای برخوردار است که می بایست به دقت انجام شود. تغذیه ، آبیاری درختان در باغات سرمازده باید به طور منظم انجام شود. و درختان و شاخه های حذف شده بایستی هر چه سریع تر از باغ خارج و معدوم گردند.
۷- روشهای پیشگیری از سرما و یخ زدگی درختان
الف- روشهای کوتاه مدت
گرم کردن باغ با استفاده از بخاری های باغی:
جهت جبران گرمایی که از طریق تشعشع از دست می رود می توان از بخاری ها یا پلار. باغی (۱۴۰-۸۰ عدد در هکتار) استفاده نمود.
روش غرقاب کردن خاک
به ازای هر گرم آب در حال یخ بستن حدود ۸۰ کالری گرما آزاد می شود. گرمای آزاد شده از آب باعث حفظ دمای باغ در محدوده دمایی بین ۱ تا ۲ درجه سانتیگراد یا کمی بیشتر می شود. این مقدار گرمای آزاد شده می تواند تا حدودی باعث حفاظت گیاه از یخ زدگی گردد. لذا آبیاری غرقابی می تاند تا حدودی از میزان سرما بکاهد .
– انواع پوششها:
از انواع پوششهای گیاهی مانند کاه، کلش، شاخ و برگ گیاهان و خاک و … استفاده می شود .
– سفید کردن شاخه ها:
معمولا ًسطوح سفید، در شبهای صاف بی ابر بدون باد، کمتر از سطوح سیاه و تیره در اثر تشعشع حرارت خود را از دست می دهند.
ب- روشهای بلند مدت:
– انتخاب مکان مناسب:
توصیه می شود درختان گردو در دامنه های رو به شمال کشت گردند، تا گلدهی بهاره آنها به تأخیر افتاده و بصورت طبیعی خطر سرما زدگی آنها کاهش یابد.
– انتخاب خاک مناسب:
خاکهایی که دارای عمق حدود ۵۰ سانتیمتر هستند و نیز خاکهای مرطوب، متراکم، عاری از علفهای هرز و خاکهایی که با مواد آلی و کود به خوبی مخلوط شده اند باعث حداکثر ذخیره گرما در طول روز می شوند.
– حفاظت درخت با استفاده از ارقام مناسب:
درختان دیرگل که شکوفه های آنها در بهار دیرتر باز می شود، کمتر در معرض خطر سرما زدگی قرار دارند. ارقام دیر برگ (دیرگل) ،جمال و دماوند Chandler، Hartley،Fernor RDM،Pedro
– عملیات به زراعی:
استفاده از کود کافی در زمان مناسب، کنترل آفات و بیماریها، آبیاری کافی و … ، باعث بهبود سلامت گیاه و در نتیجه مقاومت بیشتر گیاه نسبت به سرما وسرما زدگی می شود.کودهای پتاسیم و در مواردی کودهای فسفری باعث افزایش تحمل به یخ زدگی می شود. یکی از روشهای ساده به زراعی برای افزایش مقاومت گیاه در برابر سرما، تسریع در فرا رسیدن دوره رکود گیاه از طریق کاهش مبزان آبیاری و کوددهی به ویژه در پایان فصل رشد می باشد. استفاده از تنک زودرس میوه در درختان میوه نیز باعث افزایش مقاومت به سرمای گیاه از طریق جذب بیشتر مواد فتوسنتزی توسط بخش چوبی درخت می شود. هرس فرم مناسب رشد درختان(سیستم جامی با محور مرکزی تغییر یافته) نیز باعث کاهش خسارت سرمازدگی می گردد.
– بادشکن ها:
بادشکن ها معمولاً از یک یا چند ردیف درختان غیر مثمر تشکیل می شوند که سریع الرشد بوده و در اطراف باغ های مثمر در جهتی که بادهای شدید محلی از آن طرف می وزد، کاشته می شوند.
۹- زمان برداشت :
موعد برداشت گردو در اواخر شهریور تا مهر ماه می باشد که وقتی حدود ۸۰ درصد پوست سبز میوه ترک بر میدارد میوه های گردو می رسند.بعبارت دیگر ۴-۱ هفته قبل از اینکه پوست سبز از میوه جدا شود میوه رسیده است.توصیه می شود پس از برداشت گردو،در اسرع وقت پوست سبز آن جدا شود و با محلول وایتکس یک درصد شست و شو و سفید شود.
