کاشت گردو

کاشت درخت گردو و تکثیر آن از طریق بذر گردو صورت می گیرد و باید در دو سالگی به وسیله پیوند وصلهای پیوند زده شوند تا حاصل باغ گردو یکدست شود. بعد از آن که گردو کاشته شد و شروع به رشد کرد. (به اندازه ای رسید که بتوان آن را جابه جا کرد) نهال گردو را با ریشه از خاک در آورده و در چاله های عمیق حفر شده در زمینی که خاکش از نظر کوددهی آماده شده است کاشته می شود و با خاک اطرافش را می پوشانند تا برای آبیاری درخت مشکلی پیش نیاید.

بهترین فصل کاشت درخت گردو اوایل بهار است. در کاشت درخت گردو باید دقت کرد که درخت ۲۰-۳۰ سانتی متر بالاتر از کف جوی کاشته شود تا در آینده به بیماری آب سیاه مبتلا نشود. در احداث باغ های جدید باید سعی کرد حتما از نهال پیوندی استفاده شود. در ایران تقریبا همه درختان کاشته شده گردو بذری هستند ولی در اروپا و امریکا آن ها را مثل سایر درختان مثمر پیوند می کنند. پیوند گردو کمی با پیوند سایر درختان میوه مثلا سیب فرق دارد.

پیوند متداول پیوند پوستی است. یعنی یک مقدار از پوست نوع مرغوب را از درخت مادر که دارای جوانه سالم و رسیده باشد جدا کرده و پس از جدا کردن همان اندازه پوست از پایه آن را روی قسمت بریده قرار داده و با نوار چسب یا باند می بندد که هوا و رطوبت داخل شکاف نشود.

برای این که این نوع پیوند به آسانی و دقیق انجام شود از چاقوهای مخصوص پیوند که دارای دو تیغه موازی می باشند استفاده می کنند. طرز عمل این طور است که دو تیغه چاقو را روی پوست پایه در دو جهت عمود به هم می کشند، در نتیجه یک قطعه پوست به شکل مربع بریده و جدا می شود. همین عمل را روی شاخه که از آن رقم پیوند گرفته می شود انجام می دهند. پوست حاوی جوانه را روی قسمت پوست گرفته شده قرار می دهند که کاملا با آن تطبیق می کند. سپس با باند یا چسب شکاف ها را می بندند و بدین ترتیب عمل پیوند انجام گرفته است. پیوند نیمانیم هات کالوس، جوانهای وصله ای و در بعضی موارد اسکنایه ای در گردو انجام می شود.

پایه مورد استفاده در آمریکا به علت وجود بیماری باکتری بلایت، گردوی سیاه کالیفرنیا  J.Hindssii J.Nigra است. این رقم گردو به اراضی شور و دارای املاح حساس است و نباید آن را در اراضی شور بکارند. همچنین در مقابل مرض پوسیدگی ریشه Armilaria ناتوان می باشد ولی در ایران اگر پیوند انجام گیرد برای ازدیاد نوع مرغوب تر و به دست آوردن محصول یک دست می باشد؛ بنابراین می توان از گردوهای سالم بذری به عنوان پایه استفاده کرد. بهتر است هر کس در منطقه خود سراغ تک درخت هایی که به تولید میوه مرغوب شناخته شده هستند سفید، پرمغز، پربار، مقاوم بگیرد و از آن پیوندک گرفته و نرکهای بذری را پیوند بکنند.

چون ریشه گردو در یک یا دو سالگی به قدر کافی بلند است، باید چاله کاشت از حد معمول سایر درختان عمیق تر معمولا ۷۵-۱۰۰ سانتی متر کنده شود. گردو به خفگی و پوسیدگی طوقه خیلی حساس می باشد، بنابراین باید نهایت دقت بشود که از داغ خاک که در خزانه نهال داشته عمیق تر کاشته نشود و باید دقت کنید طوقه درخت حتما بیرون از خاک باشد. نصب قیم و بستن نهال جوان ضرورت قطعی دارد. برای این که باد آن را تکان ندهد و ریشه زودتر محکم شود، دور طوقه را باید با خاکریز بالا آورد که آب به طوقه نرسد.

انواع کاشت بر حسب حجم درخت و نوع آن و آب و هوا فرق می کند. معمولا از ۱۵ تا ۲۰ متر باید فاصله گذاشت. برای این که از فضای خالی بین درختان که چند سال بدون استفاده می ماند بهره برداری شود می توان با رعایت حریم لازم درخت و با دقت به این که آب پای طوقه جمع نشود زراعت یا درختان موقت دیگر کاشت ولی پس از بارور شدن باید همه زمین را به گردو یعنی درخت اصلی باغ اختصاص داد.

خاک مناسب کاشت نهال گردو

در چاله هایی که نهال گردو در آن ها کاشته می شود بایستی بعد از حفر چاله خاک آن را از انواع کودهای حیوانی و شیمیایی غنی کرد. هر چه عمق و قطر چاله ها بیشتر باشد بهتر است. اما معمولا باید چاله هایی به عمق و قطر ۱-۲ متر حفر کرد و خاک مناسب و غنی شده داخل آن ریخت. بهتر است این کار چند ماه یا سال قبل از کاشت نهال گردو در آن صورت گیرد. بعد از کاشت نهال گردو در چاله ها می توانیم در فصل بهار و تابستان سطح خاک اطراف نهال درخت گردو را با برگ های پوسیده یا باقی مانده گیاهان مانند کاه و کلش گندم بپوشانیم تا از تبخیر و هدر رفتن آب جلوگیری کنیم و خاک پای طوقه اصلاح شود.

آبیاری درخت گردو

آبیاری درخت گردو اهمیت زیادی دارد. در طول دوره رشد درخت گردو مراحل مختلفی را می گذراند که در این مدت غفلت در آبیاری درخت گردو هم محصول سال و هم محصول سال های آینده را کاهش میدهد.

تعیین دقیق میزان آب مورد نیاز یک هکتار باغ گردو از کاشت تا برداشت گردو کار آسانی نیست؛ زیرا عوامل متعددی مثل سن و قدرت رشد و عمل کرد و تراکم درخت نیز در این امر دخالت دارد و میزان آب به شرایط محل کاشت بستگی دارد. آبیاری درخت گردو به چند روش مثل آبیاری غرقابی، نواری، قطرهای، بارانی و بابلر انجام می شود که می تواند آب چاه، رودخانه و یا قنات باشد.

در بین سیستم های تحت فشار بهترین روش بابلر است که در کنار هر درخت یک یا دو شیر نصب می گردد و باید دقت نمود درختان گردو از اواخر مهرماه دیگر آبیاری نشوند چون آبیاری درخت گردو در فصل پاییز و زمستان موجب سرمازدگی درختان می شود.

جدول تغییرات مصرف آب در یک هکتار باغ گردو بر حسب سن درخت

کوددهی درخت گردو

قبل از کاشت نهال گردو باید نیرو و بنیه خاک از لحاظ عناصر خاک مانند ازت، پتاسیم، فسفر، آهن، روی، مس، منگنز و کلسیم و غیره که توسط کارشناسان تعیین می شود غنی شود. این عناصر بایستی همراه خاک مخلوط و در چاله های حفر شده ریخته شود. نوع کود و میزان آن بستگی به نوع خاک دارد. تقویت خاک قبل از کشت بسیار مفید و در رشد درخت مؤثر است و چون درخت گردو در سال های اولیه رشد و ریشه بندی زیادی دارد می توان از تقویت کننده هایی برای افزایش رشد ریشه نهال استفاده نمود، یکی از این ترکیبات بیورادیکانت می باشد که باعث تحریک رشد ریشه و در نتیجه افزایش جذب آب و مواد غذایی می گردد. ترکیب بیورادیکانت شامل اسیدهای آمینه، نیتروژن، آهن، منگنز، روی، بر و مولیبدن بوده و در افزایش رشد ریشه درخت مؤثر می باشد.

کودهای آلی (کود حیوانی) بایستی همراه کودهای شیمیایی در زمستان به صورت چال کود در سایه انداز درخت داده شود. چالکود گودالی به عمق یک متر و عرض ۴۰ سانتی متر و به طول یک متر است که در سایه انداز درخت حفر می گردد. برای یک درخت ۱۵ ساله گردو یک کیلوگرم سولفات پتاسیم، ۵۰۰ گرم سولفات روی، ۵۰۰ گرم سولفات آهن روی کودهای آلی (حیوانی) ریخته و باقی مانده چاله را با برگ های خشک پر می کنند و روی آن ها خاک مرغوب می ریزند. کودهای ازته ثمل، نیترات و اوره می باشد که در دو نوبت به درخت گردو داده می شوند.

چنان چه از نظر کمبود. آمبه ه ودیت نباشد در نوبتها اول در اسفند ماه مقدار ۳۰۰گرم نیترات آمونیم و در أوابی خردادماه هم ۱۰۰ گرم نیتراته أمونی که به درختان داده می شود. برای نقدیه بمناسبه درخت گردو بایستی علاوه بر کودهای ذکر نشده عناصر ریز مغذی دوخت، مثل آهن، روی، بر، مولیبدن، مس، منگنز و کبالست را نیز تأمین نمود. این عناصر یا به بیرورسته تکه عنصری و یا به جهمنا سادگی مشرف به صورت مجموعه ای در کنار هم مصرف می شوند. امروزه محصولی به نام اکع کروژل میکرومیکس به عناصر ریز مغذی را در کنار دارد و برای هر هکتار درخت گردو کیلو گرم آن متتاده می شوند.

آفت ها و بیماری های درخت گردو

برای جلوگیری از شیوع بیماری پاید به روش آبیاری درخت گردو توجه داشت و نباید بگذاریم آب به تنه درخت برسد چون که آب موجب، انتقال بیماری می شود. و درختان دیگر را نیز آلوده می کند. علاوه بر این، آفتهای بسیاری وجود دارند که خانه با دمپانی به موقع می توان جلوی رشد، آنها را گرفت. بیماری مهمی که با تندهش مرگ درختان گردو می شود بیماری، آب سیاه می باشد. بیماری أنها سیاه یک بیماری قارچی بوده و عامل آن قارچ شهین و افترا می باشد. برای جلوگیری از شیوع این بیماری او باید از نهال سالم و توی استفاده کرد. ثانیا باید دور تا دور درخت را مانند تشتکه اشد می کرد تا آب با تنه درخت، تیرامون نداشته باشد.

درختانی که به بیماری آب سیاه (فیتوفترا) مبتلا می شوند. با این محل آلودگی تنه درخت را با کارد تراشید. تا جایی که به بافتها سالم درخت، برسد و سپین بافت های آلوده را سوزاند آن گاه محل تراشیده شده را با رسم آکسی کلرور مهندسی با آب آهک ضد عفونی کرد. البته می توان با محلول پاشی به وسیله شمس بیمکس درختان گردو را به قارچ شیتو فترا مقاوم نمود. به این نکته مهم باید توجه کرد که درخت گردو را نباید هیچ زمانی ددپاشی کرد و فقط قسمت های آسیب دیده را به موقع سمپاشی نمایید.

هرس کردن درخت گردو

گردو زیاد. به هرس نیاز مند نیست. فرم طبیعی درخت یا شرم اولیه با سیستم محور فرعی که در سایر درختان مثمر سردسیری مثالا یب یا بأدام عمل می شود، در روی درختان گردو نیز قابل عمل می باشد. مطلبی که در مورد درخت گردو باید ذکر شود این است که چون نشانه های گردو تطور و بزرگ می شوند باید در روی محور اصلی یا فرعی آنها را طوری انتخاب کرد که از همدیگر فاصله کافی داشته باشند و در چهار جهت محور قرار گرفته باشند تا بعد از چند سال، جای همدیگر را تنگ، و سایه نکنند. هرس کردن شامل دو مرحله هرس فرم درخت گردو و هرس باردهی درخت گردو می باشد.

۱- هرس فرم: در سال های اولیه ونمد فیها صورت می گیرد. بدین صورت است که از فاصله ۵/۱ متری نهال در برداری می شود و محل بریدگی با چند باغبانی پوشانده می شود که این امر باعث رشد شاخه های جانبی درخت گردو می شود در سال های بعد نیز تعداد شاخه ها کمتر شده و بقیه شاخه ها از روی تنه حذف می شوند. با این روش هرس کردن که تدریج و در سال های اولیه رشد درخت، صورت می گیرد فرم صلی درخت شکل می گیرد.

۲- هرس باردهی: این نوع هرس معمولا در اواخر زمستان در ماشین در تابستان هم انجام می شود. که شامل حذف شاخه های مزاحم خشک و ناجور می باشد و باید سعی نمود که حتما محل بریدگی با چسبه باغبانی پوشانده شود. منظور از هرس حذف کامل نشد همای زیادی و نرک ها با آن قسمت هایی است که مانع تابش نور خورشید به داخل تاج درخت می شود. با دقت در انجام هرس می توان سلامت درختان را به نحو مطلوب تأمین کرد و از نامرغوب شدن گردوها جلوگیری کرد.

این هرس را می توان هر سال یک بار انجام داد. نمونه دیگر از هرس، هرس کردن درختان کهن سال گردو که بیشتر از ۳۰ سال سن دارند می باشد که به منظور جوان کردن درخت شاخه های پیر و درهم را هرس کرده و با این کار شاخه های جوان میوه دهی زیادتری خواهند داشت.

برداشت محصول گردو

فصل برداشت گردو بستگی به شرایط محیطی دارد. در اواخر تابستان یا اوایل پائیز بر حسب منطقه و نوع واریته محصول گردو می رسد. مثلا در مناطق سرد در اواخر مهرماه است. علامت آن تغییر رنگ پوست خارجی از سبز زیتونی به قهوه ای تیره و ترک برداشتن و شکافتن آنها می باشد که در اثر آن گردوها نمایان می شوند. در بعضی ارقام گردوی رسیده از غلاف خود خارج و به زمین می ریزد و غلاف در روی درخت باقی می ماند. اما آن چه مسلم است هنگام برداشت گردو پوست آن باید به رنگ قهوه ای مایل به خاکی در آمده باشد و پوست آن به راحتی از گردو جدا شود.

برداشت محصول گردو باید در اولین فرصت که گردوها پوست می دهند انجام شود و بعد از چیدن گردوها باید آنها را پوست کنده و محصول را در سایه و در جای خشک پهن کرد تا خشک شوند. محل خشک کردن باید طوری باشد که هوا در آن جریان داشته باشد تا محصول به طور کامل خشک شود. در مناطقی که آفتاب ملایم باشد می توان محصول را بعد از پوست گیری در آفتاب ملایم خشک کرد. اگر آفتاب شدید باشد موجب سیاه شدن مغز گردو و عدم بازارپسندی آن می شود.

روش سنتی برداشت محصول گردو به این صورت است که با چوب بلند به شاخه های درخت ضربه می زنند که باعث تکیده شدن گردوها می شود که این روش علاوه بر زحمت زیاد و وقت گیر بودن آن باعث صدمه به درخت گردو می شود و ثمر سالهای آینده گردو را نیز از بین می برد. از آن جایی که ارتفاع درخت گردو زیاد است برای برداشت مکانیزه و اصولی از بالابر استفاده می شود که می توان آن را به تراکتور متصل نمود. پس طریقه جدید که برداشت ماشینی است که اصول آن به طور خلاصه به شرح زیر است: جند روز مانده به شروع برداشت باید زیر درختان را به کلی از علف هرز پاک کرد، سپس با ماشین برداشت که تشکیل می شود از یک بازوی هیدرولیک که با تراکتور کشیده می شود و یک دستگاه مکنده و یک تریلی عملیات برداشت را انجام میدهند. بدین ترتیب که بازو را به تنه یا شاخه های بزرگ می بندند.
با کار کردن تراکتور و لرزشی که ایجاد می شود شاخهها تکانده شده و گردوها روی زمین می ریزند و سپس ماشین دیگری آنها را به صورت نوارهای درازی در وسط دو ردیف درخت جمع می کند. بعد ماشین مکنده با مکیدن آنها را از خاک و به وسیله لوله بالا می فرستد که در داخل تریلیها ریخته و به انبار حمل می شود. پس از حمل به انبار کیسه بندی و به کارخانه های مخصوص شکستن و سفید کردن و بسته بندی و رقم بندی گردو فرستاده می شود که در آن جا کلیه عملیات فوق با ماشین انجام و سپس مغز گردوی استاندارد و یکنواخت و یکرنگ در جعبه ها بسته بندی در سردخانه نگه داری و به موقع برای فروش به بازار عرضه می شود. مصرف عمده گردو در صنعت شیرینی پزی و آجیل می باشد.