نام : نهال سیب کاکس اورنج /کاکس ارنج
نام انگلیسی: Cox’s Orange Pippin ، Cox
مشخصات کلی :
نهال سیب کاکس اورنج یا کاکس رقمی است که از سال ۱۸۳۰ در باکینگهام شایر انگلستان پرورش داده شده است. کاکس اورنج از ارقامی است که بدلیل رنگ بسیار زیبا و طعم متفاوتش در جهان معروف است. درخت سیب کاکس اورنج رشدی متوسط داشته و بازدهی سالانه متوسط دارد. میوه آن نسبتا دیررس بوده و و در اواسط مهرماه برداشت می شود. این رقم همانند اکثر ارقام سیب خودنابارور بوده و نیاز به ارقام گرده زا دارد. بیشتر در گرده افشانی درختان میوه
ویژگی خاک:
نهال سیب کاکس اورنج را تقریباً میتوان در هر نوع خاکی کشت کرد اما خاکهای لومی عمیق با بافت آبرفتی و سبک غنی از مواد آلی برای این گیاه مناسبتر است. EC حداکثر میتواند ۲ میلی موس بر سانتی متر باشد. PH خاک باید از ۵/۵ – ۶/۵ تا حداکثر ۷/۵ باشد.
شرایط محیطی:
نهال سیب کاکس اورنج در هر منطقه آب و هوایی به عمل نمی آید و نیازمند آب و هوایی مشابه آب و هوای انگلستان، معتدل و سرد است. این رقم می تواند سرمای ۳۵-الی ۴۰- درجه سانتی گراد را تحمل کند.نیاز سرمایی سیب درحدود ۱۰۰۰-۱۶۰۰ ساعت زیر ۷ درجه سانتیگراد میباشد اگر نیاز سرمایی درخت به خوبی تأمین نگردد تولید محصول مقرون به صرفه نخواهد شد.
نیاز آبیاری:
نهال سیب کاکس اورنج به دلیل داشتن ریشههای سطحی به کمآبی حساس بوده و از طرفی سطح آب زیرزمینی نیز نباید بالاتر از ۲ متر باشد. EC آب حداکثر میتواند ۲۰۰۰ میکرو موس بر سانتی متر باشد.
مقدار آب مورد نیاز با سیستم آبیاری ثقلی ۱۰ هزار متر مکعب در هکتار و با آبیاری قطرهای ۵ الی ۶ هزار متر مکعب میباشد. مقدار آب مصرفی بر اساس کیفیت خاک منطقه و نوع پایه سیب و شرایط آب و هوایی، می تواند تا حدودی متغیر باشد.
پایه پیوند:
در ارقام بلند پایه بذری سیب و ارقام پایه کوتاه مالینگ و مالینگ مرتون
فواصل کاشت و چالگود:
در ارقام پیوندی روی پایههای بذری ۷×۶ متر یا ۷×۷ متر در نظر گرفته میشود در ارقام پیوندی روی پایههای رویشی بر حسب نوع پایه ۳×۱ و ۳×۱/۵ و ۴×۲ و ۴×۲/۵ در نظر گرفته میشود.
فاصله نهالها بر روی ردیفها بر حسب نوع پایه متغیر است، ولی در بین ردیفها رعایت فاصله ۳ متر بین الزامی است.
پس از تعیین فواصل کاشت عملیات میخکوبی انجام می شود. سپس اقدام به علامت گذاری برای محلهای حفر چاله نموده و در همان نقطه بطور دقیق چاله حدود یک متری حفر میگردد. با این روش فواصل بین ردیفها رعایت می شود. محل پیوند در بیرون خاک و در جهت مسیر باد قرار گیرد.
پس از خاک دهی پای بوته اقدام به متراکم نمودن خاک نموده بلافاصله پای نهالهای کاشته شده آبیاری کافی صورت گیرد تا اینکه چسبندگی بین ریشه و خاک حاصل گردد. همچنین آب نباید با محل طوقه در تماس باشد.
آفات و بیماری ها:
بیماری لکه سیاه سیب و گلابی در مناطقی که آب و هوا در ماه های بهار مرطوب و خنک است بیشتر دیده می شود . برای جلوگیری از خسارت این بیماری با توجه به اینکه عامل این بیماری زمستان را بر روی برگ های خزان شده و روی میوه های ریخته ی پای درختان می گذراند باغداران باید نسبت به جمع آوری میوه های ریخته شده پای درختان و تعلیف آنها توسط دام و یا زیر و رو کردن خاک پای درختان جهت مدفون نمودن برگ های آلوده درفصل پائیز اقدام نمایند تا به میزان قابل ملاحظه ای از خسارت بیماری کاسته شود.
بیماری سفیدک سیب، آتشک و شانکر سیتوسپورایی از دیگر بیماریهای سیب است که با اقدامات پیشگیرانه و روش های شیمیای قابل کنترل است. از آفات سیب میتوان به کرم سیب، پروانه مینوز وکنه قرمز اروپایی اشاره کرد که به سهولت با سمپاشی به موقع قابل پیشگیری و کنترل است.
شایع ترین عارضه ای که معمولاً باغداران سیب با آن روبرو هستند، ریزش میوههای سالم سیب است. ریزش در سه مرحله و با توجه به تفاوت نوع رقم، شرایط آب و هوایی، خاک و غیره دیده میشود. مرحله اول پس از ریزش اولین گلبرگها حدود ۲ تا ۳ هفته طول میکشد، مرحله بعدی زمانی که میوهها به اندازه گردو شدهاند و در نهایت مرحله آخر ریزش قبل از رسیدن کامل میوهها است که بیشترین خسارت را به باغدار وارد میکند. ریزشها به عواملی از جمله تلقیح نشدن میوهها، ژنتیک گیاه، کمبود مواد غذایی و هورمونها، کمبود آب، نوع رقم و غیره بستگی دارد. در صورتیکه در مرحله آخر، ریزش میوههای سالم در مدت ۲۴ ساعت از ۲۰ عدد بیشتر باشد بایستی از مواد و هورمونهای ضدریزش مانند اسید اندول استیک و اسید اندول بوتیریک جهت کنترل ریزش استفاده کرد.
عمر مفید:
عمر مفید سیب کاکس اورنج ۲۵ تا ۳۰ سال است.
هرس:
نوع هرس در درختان سیب با توجه به نوع رقم، سن رشد و ارتفاع درخت متفاوت است، به طوری که در ارقامی که بیشتر شاخههای راست و قائم دارند به شکل شلجمی هرس میشوند. اما بعضی از ارقام که دارای شاخههای افقی هستند به شکل جامی هرس میشوند که معمولاً بعد از باروری و پس از اینکه درختان هرس و فرمدهی شدند، هرس را باید به حداقل رساند. در سن باروری باید به هرس شاخههای آفتزده یا بیمار و آسیب دیده اکتفا کرد.
مشخصات میوه:
سیب کاکس اورنج سبز نارنجی دارد.گوشت میوه سفید و آبدار بوده و طعمی خاص، شیرین و کمی اسیدی دارد. سیب کاکس اورنج خاصیت انبارمانی طولانی دارد از ارقام تجاری سیب است. سیب کاکس اونج مصرف تازه خوری داشته و در شیرینی پزی و تهیه دسر استفاده نمیشود.