کاشت گلابی

گلابی درختی است که درمناطق مختلف ایران ازمرطوب ونیمه مرطوب تااستپی خشک،نیمه خشک وسردسیرکوهستانی کاشته می شود سرمای مورد نیاز گلابی برای اغلب ارقام بین ۶۰۰ الی ۱۵۰۰ ساعت حرارت زیر ۷  درجه سانتی گراد می باشد. گل های گلابی بعد از میوه های هسته دار باز می شود و به همین دلیل خطر سرمازدگی گل ها در این درخت بسیار کمتر است. گلابی در زمستان تا دمای ۲۵-  درجه سانتی گراد را تحـمل می کند ولی شکوفه ها در ۱-  درجه سانتیگراد آسیب می بینند.
نیاز آبی گلابی در حد متوسط است و شرایط نامناسب رطوبت را تحمل می کند. خاک های شنی رسی و عمیق با تحت الارض نفوذ پذیر برای کشت گلابی مناسب اند. خاک های سنگین و خاک هایی باPH بالای ۵/۷ و آهکی برای این گیاه مناسب نیستند. از آنجایی که استان های شمالی کشوردر قسمت  جلگه تا ارتفاع ۱۲۰۰مترامکان تکثیر وتوسعه باغات گلابی وخوج از جمله ارقام پاییزه که در نوع خود بی نظیر می باشدومیتواند کمک بزرگی در جهت تامین میوه کشور باشد که در استان های دیگر کمتر این امکان دارد.

ارقام مهم گلابی :

در ایران حدود ۱۲۰ رقم گلابی شناسایی شده که مهمترین آنها عبارتند از گلابی شاه میوه اصفهان، گلابی نطنز، گلابی سه فصله، گلابی پیغمبری، گلابی سیبری و از ارقام خارجی میتوان به رقم ویلیامز(بارتلت)، دوشس اشاره کرد.
مشخصات بعضی ارقام عبارتند از :
شاه میوه : رنگ زرد روشن مایل به سبز، فرم مخروط، وزن ۲۶۰-۱۹۰ گرم، طعم شیرین لطیف و آبدار، تاریخ گل ۹ تا ۲۵ فروردین ماه، مدت گل ۱۵ روز، زمان رسیدن ۱۲۰ روز پس از گل، میزان عملکرد هر اصله حدود ۶۰ کیلوگرم و قابلیت انبارداری ندارد.
سیبری : سبز مایل به زرد خالدار، وزن ۲۱۰ گرم، پر آب و ریگدار با شیرینی کم، تاریخ گلدهی فروردین ماه، برداشت در پاییز و معمولاً در انبار می رسد مدت نگهداری در انبار حدود سه ماه است.
گلابی نطنزی : ریگدار، نسج آن ترد، معطر و قابل نگهداری در انبار می باشد و در طول زمستان قابل عرضه به بازار است.

تکثیر گلابی

الف-تولید پایه:پایه های مناسب جهت تکثیر گلابی شامل گلابی وحشی،زالزالک .به می باشد.باتوجه به اینکه پایه زالزالک وبه کند رشدبوده و به دلیل سریع رشدبودن گلابی بعضاً پس از پیوند،به خاطرهمخوانی نداشتن پایه وپیوندک درزمان رشد ،مرسوم ترین تکثیرپایه گلابی پایه  گلابی وحشی می باشد.
الف-تکثیرگلابی وحشی:معمولا به سه روش قلمه و بذر و پا جوش تکثیر می یابد که مرسوم ترین روش ازدیاد آن تکثیر به روش بذراست.
گلابی وحشی:این گلابی  بسیار کوچک وسفت می باشد به اصطلاح درگوشت آن ریگ های گوشتی ریزی وجودداردکه زیر دندان حس میشود.دانه های آن زیاداست درختی است خاردار که ارتفاع آن به ۲۰تا۳۰مترباشاخه های فراوان بدون کرک وتنه شیارداروهمچنین به رنگ خاکستری تیره است.(درخاک های خشک وآهکی ازاین پایه میشود) پایه های بذری گلابی درختانی تنومند را تولید می کنند و رشد رویشی این درختان که بواسطه توانایی جذب بالای ازت توسط ریشه های آن می باشد سبب می شود که تولید محصول در درختان پیوند شده روی این پایه ها با تاخیر همراه باشد.
ب-ثکثیر  زالزالک:تکثیر این گیاه نیز به دو روش می باشد روش اول تکثیرباقلمه های نیمه خشبی،روش دوم تکثیر به روش بذرکه مرسوم  ترین روش  تکثیر نیز می باشد.
زالزالک:سیستم ریشه آن عمیق وسرعت رشدش متوسطاست سرما را تحمل می کند ولی گرمای خشک و بیش از حد را نمی پذیرد. در نواحی ساحلی رشد کرده ولی میوه دهی و رنگ پائیزی درخشانی نخواهد داشت.خاک های سبک لومی،شنی غنی با زهکش خوب و زمینه آهکی را ترجیح می دهد. خاک های قلیائی و خشکی را نیز تحمل می کند.(درخاک های سنگلاخ ازاین پایه استفاده می شود)زالزالک نیز باپوسته نسبتا ضخیمی که داردامکان سبزشدن آن درمناطق معتدله سال اول کم بوده ولی در مناطق بازمستان های سردایران امکان سبزشدن درسال اول وجوددارد. از پایه زالزالک نیز به عنوان پایه پاکوتاه کننده درختان گلابی مخصوصا در خاک های آهکی می توان استفاده کرد.
ج-تکثیر پایه به: بِه از طریق پاجوش، قلمه، خوابانیدن قابل تکثیر است که مرسوم  ترین روش آن تکثیر به روش بذر است.
به:خاکهای نیمه سنگین رسی و شنی برای کشت درخت بِه مناسب است. خاکهای آهکی موجب عدم جذب آهن و ابتلا به زردی می شود که این حالت در اراضی سنگین و زه دار هم مشاهده می شود. درخت بِه، به شوری خاک و آب مقاومتر از سایر میوه های دانه دار است. بِه تا حدودی به خشکی مقاوم است.(درخاک های زهکشی شده برای احداث باغ گلابی ازاین پایه استفاده می شود)امروزه برای پرورش درختان پا کوتاه و متوسط از پایه به جهت پیوند گلابی استفاده می شود و این پایه نسبت به سرما و یخبندان شدید حساسیت دارد ولی به طور معمول زودتر بارور شده و عمرشان نیز نسبت به پایه های بذری گلابی کمتر است.
بیشترگلابی ها دارای عادت وتناوب باردهی نبوده وهرسال بار می دهند،ولی (نهال های)هاردی و کومیس پیوندشده روی پایه به بعداز یک سال پرباربه تولیدگل کم تمایل نشان می دهند.

احداث باغ گلابی

ایجاد گودال:
عرض و عمق گودال کاشت  به عمق وابعادریشه نهال و نوع خاک بستگی دارد. در صورتی که خاک زمین از نظر بافت متوسط باشد معمولا عمق گودال کمی بیشتر از طول ریشه و عرض گودال حداقل دو برابر محیط ریشه نهال درنظر گرفته می شود. اگر خاک سفت و متراکم باشد عمق گودال کشت را بیشتر در نظر می گیرند. به هر حال اگر عمق و عرض گودال خیلی زیاد در نظر گرفته شود نهال پس از آبیاری نشست زیادی خواهد داشت. در صورتی که طوقه نهال در خاک فرو رود احتمال پوسیدگی آن و آلودگی به بیماری های قارچی افزایش می یابد.فواصل کشت گلابی اغلب ۵*۵ در نظر گرفته می شود.
کاشت:
عمق کاشت باید طوری باشد که پیوند گاه ( محل پیوند ) ، دست کم  ۵ تا ۸ سانتیمتر بالای سطح خاک واقع شود تا از ریشه دار شدن گیاه در بالای پیوند که ممکن است اثر پایه را خنثی کرده و نیز از گود افتادن درخت ( یعنی قرار گرفتن طوقه آن در ژرفای زیاد خاک ) که به اصطلاح باعث خفگی آن خواهد شد جلوگیری به عمل آید . از اضافه کردن کودهای شیمیایی و یا دامی به داخل گودال کشت بایستی پرهیز نمود چراکه ممکن است سبب سوختگی ریشه های جوان نهال ها گردد. استفاده از مقدار کمی کود گاوی کاملا پوسیده بصورت مخلوط با خاک در کف گودال در برخی خاک ها قابل توصیه است. در نقاطی که باد منظم می وزد ، رشد پیوندک باید رو به باد قرار داشته باشد تا از شکسته شدن گیاه در اثر فشار باد جلوگیری گردد.
با توجه به شیوه مرسوم تولید نهال گلابی به صورت گلدانی و زمینی (خزانه دوم)، نحوه انتقال و کشت آنها در زمین اصلی یا باغ نیز دارای  تفاوتهای است. در خصوص نهالهای گلدانی در هر فصلی از سال امکان کاشت آنها در باغ وجود داشته ولیکن بهتر است این جابجایی در فصل رکود گیاه (زمستان) صورت گیرد. نهالهای تولید شده در زمین (خزانه دوم) معمولاً از اوائل آبان تا اسفند از زمین خارج و سپس به زمین اصلی (باغ) انتقال می یابند. در موقع کاشت نهال در زمین اصلی، هرس متعادل ریشه و تاج در رشد بهینه گیاه در سالهای بعد تأثیر بسزایی دارد.
ایجادپوشش وقیم: 
هنگام کشت نهال قرار دادن یک قیم در کنار نهال ضروری است. معمولا این قیم حداکثر  ۲ متر طول داشته و سطح مقطع آن می تواند مربع، مستطیل و یا دایره باشد. حدود ۵۰ سانتیمتر از قیم داخل زمین قرار می گیرد. برای درختان پاکوتاه و یا نیمه پاکوتاه طول قیم معمولا کمتر از ۲ متر می باشد. پس از کشت نهال بایستی خاک کافی در گودال ریخته و سپس آن را توسط پا یا بوسیله پشت بیل متراکم کرد.. تا محفظه‌های هوا در اطراف ریشه‌ها باقی نماند و همچنین مقدار نشست خاک که در اثر آبیاری به وجود می‌آید و باعث گود افتادن نهال می‌گردد به حداقل کاهش یابد سپس نهال را بوسیله بست های لاستیکی یا پلاستیکی به قیم متصل می کنند.
آبیاری: 
باید بیدرنگ پس از کاشت ، نهال‌ها را آبیاری کرد . در غیر اینصورت درصد نهال‌هایی که به اصطلاح نمی‌گیرند یعنی خشک میشوند نیاز به کاشت مجدد یا واکاری خواهد بود.
هرس:
(تشکیل تاج و فرم دهی مناسب )درختان گلابی را نیز همانند درختان سیب می توان با اشکال مختلف گرد یا پهن وهمچنین پاکوتاه وپابلند تربیت نمود. دربین انواع فرم ها،فرم دوکی وبادبزنی با شاخه های عمودی،بادبزنی با شاخه های افقی،جامی وتیپ های مختلف جامی پرورش می دهند.برای بدست آوردن درختان پابلند که ارتفاع تنه آن اکثراًبین ۶۰/۱تا۸۰/۱متر می باشد از پایه های بذری گلابی استفاده می شود.بطور کلی می توان گفت که این نوع درختان پابلند وپا متوسط کروی هنوز در اکثرنقاط دنیامورد کشت وپرورش قرار می گیرند.قدرت مقاومت یک چنین درختانی درمقابل سرما بیشتربوده ولی ازلحاظ اقتصادی به واسطه دیر بارور شدن این درختان وکمی محصول آن درواحد سطح مقرون به صرفه نیستند.بهمین منظورامروزه دربسیاری ازکشورهای اروپایی و همینطور در ایالات متحده آمریکا از فرم های پهن وپاکوتاه وبه تازگی از فرم های داربستی نیز استفاده می شود.در بعضی از باغات که درختان گلابی بعنوان تزیین دیوار هامورد پرورش قرار می گیرند،می توان انواع مختلف فرم های پالمت،چتری،کوردن رامورداستفاده قرارداد.بطورمعمول برخی از ارقام گلابی رشدعمودی یافته وشکل طبیعی درخت به فرم مخروط کشیده می باشد وشاخه های جانبی کم وبیش عمودی رشد می کنند.برای حل این مشکل ازانواع بازوهای جداکننده استفاده می شود.