مالچ ها:
مالچ ها معمولاً لایه ای از مواد آلی است که در سطح خاک قرار می دهند تا مانند یک پوشش عایق عمل کرده و از خشک شدن خاک در برابر نور خورشید و باد جلوگیری کند. همچنین باعث می شود. که دیگر شما مجبور نباشید بطور مرتب زمین را آبیاری کنید و نیز جلوی سفت شدن سطح خاک را پس از آبیاری می گیرد و باعث می شود که خاک زیر بیشتر قابلیت نفوذپذیری آب را داشته باشد .آخرین مزیت مالچ این است که مواد تشکیل دهنده آن ،آهسته و بطور مستمر در اثر تماس با خاک تجزیه می شوند . این بدان معنی است که مالچ همواره مواد تجزیه شده خود را به خاک پس می دهد.
یک مالچ خوب نباید آن چنان سفت و محکم باشد که مانع از نفوذ آب به درون خود شود و همچنین نباید آنقدر سست و سبک باشد که باد آن را به اطراف پراکنده سازد .همچنین باید ظاهری خوب و قیمتی مناسب داشته باشد .
کودهای حیوانی (به صورت خشک و کاملاً پوسیده شده )و کمپوست ،مالچ های بسیار خوبی را می سازند . همچنین شما می توانید از باقیمانده انواع فرآیند های کشاورزی نظیر چوب ذرت آسیاب شده ،آشغال های حاصل از پالک کردن پنبه و تفاله سیب و انگور به عنوان مالچ استفاده نمائید .فرآورده های جانبی چوبی نظیر پوست درخت ،ظاهری زیبا داشته و نسبتاًعمر طولانی دارند ،اما خاک اره آنقدر ریز است که رضایت بخش نیست . بکاگیری تورب ساخته شده از خزه پوسیده زمانی که مرطوب است ممکن است مفید باشد اما زمانی که خشک شود آب را از خود دفع کرده و به سادگی توسط باد پراکنده می شود .اگر از خرده های چمن به صورت لایه ای نازک استفاده می کنید ،قبل از اینکه لایه نازک دیگری را روی آن قرار دهید ،اگر بگذارید که خشک شوند،مفید واقع می شوند .اما اگر آن ها را با ضخامت زیاد روی هم تلمبار کنید،به هم می چسبند اگر شکل و ظاهر برای شما اهمیتی نداشته باشد علف های هرز ،خصوصاً علفهای انبوه را بکنید ،که آنها مالچ خوبی را بوجود می آورند .
اخیراً در ایران محصولی به نام کمپا در بازار عرضه شده است که می توان به عنوان مالچ مرغوب استفاده کرد.
برای این که مطمئن شوید که مالچ شما خوب و مؤثر است،باید آن را در لایه ای به ضخامت ۱ الی چند سانتیمتر بکار ببرید .در مورد گیاهان یکساله ،طوری مالچ را میان آنها پخش کنید که تا نزدیک تنه هایشان ریخته شود اما روی تنه آن ها را نپوشاند .بهتر است که در گیاهان چندساله مالچ در بین آن ها دسته دسته ریخته شود و وسط این گیاهان را آزاد بگذارید تا هوا وارد آن ها شود.
در آب و هوای گرم ،مالچ دمای خاک را به طور مطلوبی پائین نگه می دارد .اما اگر در اوایل فصل ،زمانی که خاک سرد است از مالچ استفاده شود گرم شدن خاک را به تعویق انداخته و رشد گیاه را کند می کند.خصوصاً در آب و هوای سرد زمستان که در آنجا باید بیشترین بهره را از فصل رشد ببرید از مالچ استفاده نکنید تا زمانی که آب و هوای بهاری جایگزین سرمای زمستان شود و خاک را گرم کند .
مواد غذایی و کودها :
گیاهان برای رشد بهار و تداوم سلامتی خود به مواد غذایی کافی نیاز دارند که بیشتر آن را ازخاک می گیرند اما اگر خاک مواد غذایی کافی را در اختیار گیاه نگذارد وظیفه شما باغدار است که قدم پیش بگذارید و از کود (که اصطلاحاً به آن غذایی گیاه گفته می شود برای تکمیل مواد غذایی گیاه استفاده کنید .
گیاهان یکساله و چند ساله تازه کاشته شده برای این که سالم و مقاوم باقی بمانند و به سن بلوغ برسند ،احتیاج به برنامه غذایی منظم و متعادلی دارند . آن ها به سه ماده غذایی ازت ،فسفر و پتاسیم به مقدار زیاد احتیاج دارند. همچنین حدوداً شش ماده غذایی کم مصرف نیز وجود دارند که برای گیاهان حیاتی هستند اما گیاهان به مقدار بسیار کمی از آن ها نیاز دارند .در اینجا به شرح سه ماده غذایی اصلی می پردازیم که گیاهان آن ه را از خاک به دست می آورند و عبارتند از :
ازت:باعث رشد سریع گیاه خصوصاً برگها و ساقه هایش می شود . در طبیعت ازت ابتدا از تجزیه مواد آلی به دست می آید .با این وجو تقریباً همیشه مقدار آن در طبیعت کم است .هم چنین ازت از طریق ترکیبات شیمیایی موجود در محلول خاک ،در دسترس ریشه گیاهان قرار مس گیرد .ضمناً ،این نوع ازت به آسانی از خاک شسته می شود .بنابراین درک این مطلب آسان است که چرا ازت ماده غذایی است که باغداران از هر چیز دیگری بیشتر باید آن را در اختیار گیاهان قرار دهند.
فسفر :رشد گیاه را تنظیم می کند و باعث ترغیب در گسترش و رشد ریشه های اولیه شده و در نتیجه باعث جذب مواد غذایی می شود .همچنین سبب گلدهی و تولید دانه می شود .فسفر غالباً به میزان کافی در خاک وجود دارد. با این وجود ممکن است در خاک های اسیدی به دلیل واکنش شیمیایی ناشی از اسیدیته خاک ،فسفر در دسترس ریشه گیاه قرار نگیرد. اما افزایش pH خاک می تواند فسفر کافی را در اختیار گیاهان شما قرار دهد .
با شسته شدن خاک ،فسفر آن جدا نمی شود .در عوض ،به آرامی اما به طور مداوم به شکل ترکیباتی خاص وارد محلول خاک می شود جانی که ریشه ها می توانند آنرا جذب نمایند .بدلیل قابلیت حل شدن اندک آن و این واقعیت که فسفر باید به صورت ترکیبات محلول در دسترس ریشه ها قرار گیرد ،کودهای فسفر را قبل از کاشت به خاک می افزایند تامؤثر بوده و نتیجه بسیار مطلوبی را بدهند .با این وجود ،در مورد گیاهان چندساله ای که کاملاً در خاک مستقر شده اند ،شما چاره ای ندارید جز این که ترکیبات فسفر را به سطح خاک بیافزائید.
پتاسیم :در تولید گلوکز و نشاسته و تولید سلولزی که باعث استحکام بافت های گیاه می شود ،نقش دارد. پتاس یکی از ترکیباتی است که معمولاً از طریق آن پتاسیم در دسترس گیاهان قرار می گیرد .حتی اگر پتاسیم حاصل از پتاس بسیار قابل حل باشد .اما ریشه نمی تواند از طریق محلول خاک آنرا جذب کند.در عوض، قسمتی از پتاس قابل حل که به شکل کود به خاک داده می شود به بخش کوچکی از ذخیره زیاد پتاسیم خاک می پیوندد که به اینن بخش کوچک ،پتاسیم قابل تبادل گویند .ریشه ها نه از طریق جذب محلول خاک بلکه در اثر تماس مستقیم با ذرات رس و ترکیبات آلی ،این پتاسیم قابل تبادل را جذب می کنند.
شما می توانید قبل از کاشت گیاه ،کود خشک را به همراه پتاسیم به خاک بیفزائید و پس از کاشت گیاه می توانید از پتاسیم محلول در کود مایع استفاده کنید .
این سه ماده غذایی اصلی ،هنگامی که با یک کود تجاری ترکیب شوند ،کود کاملی را تشکیل می دهند .شما معمولاً درصد هر یک از این مواد غذایی را بر روی برچسب بسته های کود به صورت نوشته شده ،می یابید که با اعدادی نظیر ۵-۱۰-۵ بیان شده اند . این بدین معنی است که کود شما حاوی ۵ درصد ازت ،۱۰ درصد فسفر و ۵ درصد پتاسیم است و همیشه این اعداد نشان دهنده ترتیب مواد غذایی می باشد.
انتخاب کود :بیشتر باغبانان به خاطر سهولت ،ترجیح می دهند که از کودهای کامل استفاده کنند. اما شما نیز می توانید هر یک از مواد غذایی اصلی نظیر پودر خون به خاطر وجد ازت ،پودر استخان به خاطر وجد فسفر و سنگ پتاس به خاطر وجود پتاسیم را بطور جداگانه خریداری نمائید .با این وجود شما قبل از مراجعه برای خرید کود، بهتر است که در مورد انواع کودهای قابل دسترس ،بیشتر بدانید.
کودهای خشک و مایع :بسته ها و کیسه های کود موجود در بازار ،حاوی کودهای خشک هستند .بسیاری از آن ها کودهای کاملی به شکل حبه ها یا دانه هایی هستند که زمانی که با خاک مخلوط شده یا برروی سطح آن ریخته می شوند پس از مدتی حل می شوند .هم چنین برخی از کودهای خشک از نوع تک عنصری هستند که باید با خاک مخلوط شوند یا بر روی سطح آن ریخته شوند.
بطری های کود مایع و ظروف حاوی دانه های قابل حل نیز وجود دارند که باید در موقع مصرف ،دانه های آن در آب حل شوند (طبق دستورالعمل مندرج بر روی برچسب آن ها )و سپس به خاک افزوده شوند .هم چنین کودهای مایع نیز ممکن است به صورت کود کامل یا از نوع تک عنصری باشند.
زمانی که خاک را برای کاشت گیاهان یکساله و چند ساله آماده می کنید ، بهتر است که از کودهای خشک استفاده کنید . بیشتر باغبانان ترجیح می دهند که در هنگام فصل رشد و نمو از کودهای خشک استفاده نمایند که گیاهان به آن نیاز دارندزیرا استفاده از آن ها نسبتاً سریع و آسان است.
با این وجود ،کودهای مایع برای گیاهان یکساله و چند ساله ای که در گلدان رشد می کنند بسیار مناسب تر هستند .در حالی که ریشه ها در درون ظرف قرار دارند،آب می تواند در عرض چند دقیقه به تمام ریشه ها برسد .کودهای مایع می توانند به عنوان تقویت کننده ،سریع عمل کنند .حتی اگر مواد غذایی فوراً توسط ریشه ها جذب نشوند و با آبیاری بعدی شسته شوند،شما می توانید بدون هیچ زحمتی و در خلال فصل رشد به طور همزمان با آبیاری ظروف ،از کودهای مایع نیز استفاده نمائید .کودهای مایع دقیقاً می توانند :برای گیاهان کاشته شده در زمین مفید و مؤثر باشند اما اگر شما کشت کمی دارید ،احتمالاً استفاده از کودهای خشک به مراتب بهتر و مناسب تر است.
کودهایی که به آرامی آزاد می شوند :کودهای خشکی که در دسترس هستند به عنوان گروه آزاد کننده هایی می باشند که در دراز مدت تنظیم خاک را کنترل می کنند . چنین کودهایی در مقابل آبیاری مقاوم بوده و جلوی شسته شدن مواد غذایی خاک را می گیرند و یا آن را کنترل می کنند .یکی از مزایای این کودها ،آزاد کردن تدریجی و مداوم مواد غذایی است که با هر بار آبیاری در طول چند ماه صورت می گیرد . با این وجود،مزیت اصلی این کودها ،آزاد کردن مستمر ازت است که یکی از مواد غذایی اصلی مورد نیاز خاک بوده و با آبیاری به سادگی از خاک شسته نمی شود و از آنجائی که این نوع کودها از انواع دیگر آنها گران تر هستند شما می توانید با کاهش استفاده آنها در طول سال، میزان هزینه متحمل شده را کاهش دهید و علاوه بر این مانع به هدر رفتن زمان و وقتتان شوید.
نمونه اولیه این کودها، نوع فرمآلدئید آوره است (اوره یا شکلی از اوره) و از آنجائی که به آهستگی در خاک تجزیه می شوند، میزان آزادسازی ازت به کندی صورت می گیرد. کودهای ازت داری که حاوی ازت در فرم اوره هستند (این مورد در پشت بسته بندی کود نوشته می شود ) در مقایسه با کودهای ازت داری که حاوی ازت در شکل نیترات یا آمونیاک هستند، دارای خاصیت حفظ ازت بیشتری می باشند.
یکی از جدیدترین کودهای آزاد کننده تدریجی، نوعی است که در آن مواد غذایی بصورت دانه هایی با روکش پلاستیکی هستند. با این کار مواد غذایی در داخل روکش، بتدریج و در دراز مدت در داخل خاک منتشر می شوند.
دستورالعمل های مصرف که بر روی بسته های حاوی کودهای آزاد کننده تدریجی قرار دارد، مقدار استفاده و زمان تاثیر گذاری آنها را به روشنی توضیح می دهد.
این کودها برای گیاهانی که در باغ و یا در داخل گلدان کاشته می شوند، تاثیر یکسانی دارند.
زمان استفاده : چه زمانی از کود استفاده می کنید ؟ جواب این سوال علاوه بر نوع گیاه، به زمان رشد آن نیز بستگی دارد.
گیاهان یکساله : گیاهانی کوچک با ساختار ریشه ای کوچک هستند که در باغ شما می رویند. برای این که به نتایج مطلوبی که مورد نظر شماست دست پیدا کنید هم ریشه و هم قسمت فوقانی گیاه باید به سرعت رشد کنند. بنابراین شما از زمان کاشت تا زمان گلدهی گیاه، باید مطمئن شوید که کود و مواد غذایی مورد نیاز گیاه را به طور دائم تامین کردهاید. اگر شما در موقع آماده سازی خاک، یک کود کامل را به آن اضافه کنید، حدوداً به مدت شش هفته اول، مواد غذایی کافی را برای شادابی و رشته و ی گیاه فراهم ساخته اید. هم چنین در این زمان شما باید کود کمکی دیگری اعم از خشک، مایع و یا کودهای آزاد کننده تدریجی را نیز به خاک بیفزائید. پس از آن، تعداد دفعات کوددهی و تکرار آن، به نوع کودی که می خواهید استفاده کنید، بستگی دارد.
تقریباً باید هر دو هفته (یا هر ۷ الی ۱۰ روز نیم پیمانه کود) استفاده از کودهای مایع را تکرار کنید. تعداد دفعاتی را که شما باید از یک کود خشک استفاده نمائید، بستگی به میزان توانایی آن در تقویت خاک دارد. دستورالعمل های مندرج در روی بسته ها، زمان و مقدار آن را بیان می کند. از کودهای آزاد کننده تدریجی نیز در جاهایی که فصل رشد نسبتاً کوتاه است یکبار کافی است. اما در جایی که فصل رشد طولانی است
بیشتر از دوبار استفاده نشود.
گیاهان چندساله : این گیاهان از سال اول تا سال بعد به زندگی خود ادامه می دهند. بنابراین ریشه های محکمی دارند که در درون زمین باقی می مانند. هم چنین آنها توانایی ذخیره مواد غذایی در ریشه ها و ساقه هایشان را دارند. در نتیجه در آغاز سال زراعی آنها آمادگی دوباره رشد کردن را دارند و آن زمانی است که محرک های لازم مانند نور، گرما و آب به آنها برسد که در این صورت با سرعت و با قدرت به آن پاسخ می دهند. به گیاهان چند ساله ، باید دوبار در سال کود داده شود. اولین کود را هنگامی که آنها رشد سالیانه خود را آغاز کردند با استفاده از دستورالعمل، به آنها بدهید. در این زمان آنها بیشتر به ازت نیاز دارند، بنابراین کودی را انتخاب نمائید که حاوی مقدار زیادی ازت مثلاً ۵ تا ۱۰ درصد و یا کود کامل به مقدار ۵-۱۰-۵ یا ۱۰ ۱۰- ۱۰ عناصر لازم را داشته باشد.
دومین کود را پس از گلدهی و حتی در طی گلدهی ( یعنی زمانی که گیاهان در حال شد و تولید شاخ و برگ هستند ) اضافه نمائید تا بتوانند برای رشد و گلدهی در سال بعد مواد غذایی ذخیره نمایند. کودی را که در آغاز سال مصرف کردید، دوباره تکرارکنید، طرز استعمال و میزان مصرف ان بر روی کیسه ها نوشته شده است.
بیشتر در آفات گیاهان زینتی
